بخش ششم یافته­ های طرح ملی سنجش فرهنگ سیاسی مردم ایران؛ اقتدارگرایی مردم ایران به کدام سمت و سوست؟

 به گزارش روابط عمومی ایسپا، بخش­ هایی از نتایج طرح ملی سنجش فرهنگ سیاسی مردم ایران منتشر گردید. نتایج این پیمایش ملی نشان می­دهد اقتدارگرایی ایرانیان نسبتاً کم است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شهروندان بالای 18 سال کشور(شهری و روستایی) بوده اند و تعداد نمونه آماری برابر با 4890 نفر بوده است.  در این طرح بیش از 20 شاخص فرهنگ سیاسی مردم ایران مورد سنجش قرار گرفت. شاخص اقتدارگرایی در این پیمایش با 8 گویه زیر مورد سنجش قرار گرفته به گونه ای که در هر گویه پاسخگو می­بایست نظر خود را بر روی طیف 5 قسمتی (کاملاً مخالفم، مخالفم، مردد، موافقم و کاملاً موافقم) اعلام می­ نمود:

1-     بهتر است هميشه به حرف‌هاي مقامات سياسي گوش كنيم نه حرف‌هاي كساني كه از مقامات سياسي انتقاد مي‌كنند.

2-     بايد به بچه‌ها ياد داد هميشه حرف بزرگ‌ترها را بدون چون و چرا گوش كنند.

3-     بايد به دولت اجازه داده شود تا كتاب‌ها، روزنامه‌ها و فيلم‌ها را به صلاحديد خودشان سانسور كنند.

4-     فقط با زور مي‌شود قانون را در اين جامعه حاكم كرد.

5-     براي درست شدن ايران، قانون لازم نيست بلكه مرد مقتدري لازم است كه حرفش قانون باشد.

6-     اكثريت مردم نمي‌توانند درست تصميم بگيرند، بايد كسي باشد كه به جاي مردم تصميم بگيرد و كشور را پيش ببرد.

7-     هرکسی حق دارد دین، سبک زندگی و رفتارهایی داشته باشد که خودش دوست دارد، حتی اگر حکومت یا دیگران نپسندند.

8-     فرد یا گروهی باید مردم را هدایت کند، مردم خودشان راه درست زندگی کردن را نمی‌دانند.

در هر کدام از گویه­ های فوق اگر کسی با گویه­ مورد نظرکاملاً مخالف باشد نمره 1 یعنی اقتدارگرایی خیلی کم  و اگر کسی با گویه مورد نظر کاملاً موافق باشد نمره 5 یعنی در گروه اقتدارگرایی خیلی زیاد دسته بندی ­شده است (این فرایند برای گویه 7 معکوس بوده است). در پایان از جمع 8 گویه مورد نظر شاخص اقتدارگرایی بر روی طیف 0 تا 100 محاسبه شده که هر چه نمره فرد به 0 نزدیک تر باشد نشان دهنده اقتدارگرایی کم و هر چه به 100 نزدیک تر باشد نشان دهنده اقتدارگرایی زیاد است. نتایج مربوط به شاخص اقتدارگرایی نشان می­دهد در مجموع میانگین میزان اقتدارگرایی بر روی طیف 0 تا 100 برابر با 38.8 بوده است که به طرز محسوسی از نقطه وسط طیف(عدد 50) پایین‌تر است. میانگین این شاخص در پیمایش سال 1384 ایسپا برابر با 42 از 100 بوده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که میزان اقتدارگرایی در بین زنان (40)  اندکی بیشتر از مردان(37) است و در بین گروه ­های سنی نیز با افزایش سن میزان اقتدارگرایی بیشتر می‌شود به طوری که میانگین اقتدارگرایی افراد 18 تا 29 سال برابر با 36 و میزان اقتدارگرایی افراد بالای 50 سال برابر با 44 بوده است. در بین گروه ­های تحصیلی نیز با افزایش تحصیلات به طرز معناداری میزان اقتدارگرایی کمتر می شود به نحوی که افرادی که تحصیلات عالی(کارشناسی ارشد و دکتری) دارند میانگین اقتدارگرایی­ شان 29 و کسانی که بی­سواد هستند میانگین اقتدارگرایی ­شان 52 بوده است.  

در یکی از سوالات مربوط به این شاخص، جمله «فقط با زور مي‌شود در اين جامعه قانون را حاكم كرد» به پاسخگویان ارائه شد که در مجموع 70.2 درصد مخالف و فقط 12.8 درصد موافق این جمله بوده‌اند. مابقی نیز یا مردد بوده و یا اظهار نظر نکرده‌اند.

در یکی دیگر از سوال مربوط به شاخص اقتدارگرایی، میزان موافقت و مخالفت مردم پیرامون این جمله پرسیده شده است: «فرد یا گروهی باید مردم را هدایت کند، مردم خودشان راه درست زندگی کردن را نمی‌دانند» که در مجموع 51.7 درصد مخالف و 22.9 درصد موافق این جمله بوده‌اند. مابقی نیز یا مردد بوده و یا اظهار نظر نکرده‌اند.

شایان ذکر است موج دوم پیمایش ملی فرهنگ سیاسی مردم ایران به همت مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) و با مشارکت مرکز بررسی ­های استراتژیک ریاست جمهوری، معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری در اردیبهشت سال جاری انجام شد.