افغانستان خود را برای برپایی انتخابات ریاست جمهوری آماده می کند؛ انتخاباتی که می تواند نخستین رویداد تعیین کننده و تغییر دهنده فضای سیاسی این کشور پس از تهاجم نیروهای بین المللی در سال 2001 باشد. بر اساس نتایج یک نظرسنجی محلی که الجزیره انجام داده است، 69 درصد از پاسخ دهندگان معتقدند شرایط افغانستان در 5 سال آینده بهبود خواهد یافت.
افغانها در انتخابات پنجم آوریل با فهرستی از کاندیداها روبرو خواهند شد که در آن، حامد کرزی رئیس جمهور کنونی حضور ندارد. کرزی طی نزدیک به 13 سال گذشته، تصدی امور را در دست داشته است.
احمد نادر نادری، موسس و رئیس مجمع \"انتخابات آزاد و منصفانه افغانستان\" در کابل می گوید: \"این نخستین باری است که هیچ کس نمی داند چه کسی رئیس جمهور خواهد شد. این بار، چند کاندیدای پیشرو در انتخابات حضور دارند و بین آنها رقابتی واقعی در جریان است.\"
وی می افزاید: \"اگر افغانستان بتواند با موفقیت و به صورت مسالمت آمیز از این دوران انتقال قدرت عبور کند، به این معنا خواهد بود که این دولت جدید و این ساز و کار و ترکیب مبتنی بر قانون اساسی، نهادینه شده و از هم گسسته نخواهد شد.\"
رئیس جمهور بعدی افغانستان، همچنین این فرصت را خواهد داشت تا با 2 موضوع حساس و مهم \"مذاکرات صلح با طالبان\" و \"کاهش نیروهای آمریکایی در افغانستان\" – یکی از نگرانی های عمده امنیتی و اقتصادی در افغانستان و منطقه- رو در رو شود.
انتخابات پنجم آوریل، در عین حال \"نخستین تنفس آزاد\" افغانها نیز توصیف شده است؛ انتخاباتی که کاملا توسط خود افغانها برگزار می شود و دست غرب از آن دور مانده است. با این حال، نگرانی های امنیتی در خصوص روند برگزاری انتخابات و همچنین سابقه تقلب و سوء استفاده، تهدیدهایی است که می تواند بر میزان اعتماد مردم به خروجی نهایی انتخابات تاثیر بگذارد.
نظرسنجی پیامکی الجزیره که به کمک کمپانی \"Impassion\" اجرا شد، نشان می دهد 79.3 درصد از 992 شرکت کننده ی نظرسنجی، به رغم تهدیدهای مکرر طالبان مبنی بر اعمال خشونت، قصد دارند در انتخابات شرکت کنند.
این نظرسنجی که از 16 تا 25 مارس به طول انجامید، بعد از حملات اخیر طالبان به هتل ها، بازارها، و دفاتر کمیسیون انتخاباتی برگزار شد.
نادری به الجزیره می گوید: \"نتایج نظرسنجی شما به یافته های نظرسنجی ما شباهت دارد.\" اشاره او به نظرسنجی مشابه \"مجمع انتخابات آزاد و منصفانه در افغانستان\" است که در جریان آن، 79 درصد از پاسخ دهندگان گفته اند به پای صندوق های رای خواهند رفت.
وی می گوید: \"سازمان ما از 4040 نفر در مناطق ناامن، نواحی شهری و روستایی، و از بین زنان و مردان تحصیلکرده و بیسواد، نظرسنجی کرد. 92 درصد از پاسخ دهندگان گفتند از ایده ی دموکراسی حمایت می کنند.\"
او می افزاید: \"این کشور مصائب زیادی را تجربه کرده است. قدرت در افغانستان همواره از رهاورد اسلحه و خشونت به دست آمده و افغانها احساس نمی کنند این انتخابات چندان آزاد و منصفانه برگزار شود. با این حال، و به رغم تمام کاستی ها، مردم مایلند انتقال قدرت، مسالمت آمیز صورت بگیرد.\"
افغانها برای انتخابات آماده اند؟
با وجود تهدیدهای طالبان مبنی بر ایجاد اخلال در انتخابات، 85 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی الجزیره خاطر نشان کرده اند که افغانستان، برای برگزاری نخستین انتخابات مستقل کشور کاملا آماده است.
در یکی دو هفته اخیر طالبان چند حمله مرگبار را صورت داده اند که شامل حمله به هتل سرنا در کابل، دو حمله جداگانه به دفاتر کمیسیون انتخابات در کابل، حمله به یک پاسگاه پلیس در جلال آباد، حمله به یک میهمان خانه درک ابل و حمله به یک بازار در ولایت فریاب بوده است.
پس از آخرین حمله که روز شنبه گذشته شکل گرفت، صدیق صدیقی سخنگوی وزارت کشور به الجزیره گفت تدابیر امنیتی برای برگزاری مناسب انتخابات، افزایش یافته است.\"
بر اساس نتایج نظرسنجی الجزیره، نزدیک به نیمی از پاسخ دهندگان اطمینان خاطر دارند که نیروهای امنیتی افغانستان، می توانند امنیت انتخابات را تامین کنند. 38 درصد پاسخ دهندگان گفته اند تا حدی به برگزاری ایمن انتخابات اطمینان دارند و 14 درصد گفته اند نیروهای امنیتی افغانستان از عهده تامین امنیت انتخابات بر نمی آیند.
سخنگوی وزارت کشور افغانستان به الجزیره می گوید حضور بالا در راهپیمایی هاو کمپین های انتخاباتی در سراسر کشور نشان می دهد مردم افغانستان در حضور فعالانه در انتخابات هراسی ندارند.
صدیقی می افزاید: \"خشونت، برای مردم افغانستان موضوع غافلگیرکننده ای نیست. ما می دانیم که انتخابات مهمترین رویداد سیاسی در تاریخ کشور است. ما قصد داریم روی پای خود بایستیم.\"
برقراری امنیت پایدار، بالاترین اولویت
اگرچه گروههای فعال در زمینه حقوق مدنی و حقوق بشر، اغلب بر روی مسائلی مثل دسترسی به خدمات درمانی و آموزش و پرورش و همچنین بهبود حقوق زنان متمرکز هستند، اما نتایج نظرسنجی الجزیره نشان می دهد مطالبه نخست شرکت کنندگان از دولت آینده، چیز دیگری است.
حدود 60 درصد پاسخ دهندگان \"بهبود شرایط امنیتی\" را مطالبه نخست خود از دولت آینده عنوان کرده اند. از منظر 16 درصد شرکت کنندگان، نهایی شدن مذاکرات صلح با طالبان، اولویت نخست عنوان شده است.
روند صلح، برای حامد کرزی که تا کنون از امضای معاهده امنیتی دو جانبه با آمریکا امتناع ورزیده، همواره یک مانع و چالش اساسی به شمار رفته است.
کرزی گفته است تا زمانی که صلح با طالبان محقق نشده، معاهده امنیتی را امضا نخواهد کرد. وی در عین حال گفته که نیروهای آمریکایی می توانند تا پایان سال جاری افغانستان را ترک کنند و نیروهای افغان قادرند از کشور خود دفاع کنند.
از منظر پاسخ دهندگان به نظرسنجی الجزیره، پایین ترین اولویت در مطالبات مردم از رئیس جمهور آینده (از میان موضوعاتی از جمله ایجاد شغل، دسترسی به خدمات درمانی و آموزش و پرورش) بهبود حقوق زنان بوده است. فقط 0.4 درصد از پاسخ دهندگان گفته اند که بهبود حقوق زنان را مهم ترین مطالبه خود از رئیس جمهور آینده می دانند.
هلنا ملک یار، تاریخ شناس و تحلیل گر سیاسی می گوید: \"من فکر نمی کنم این که بهبود حقوق زنان جزو اولویت های پایین عنوان شده است، بیانگر واقعیت جامعه افغانستان باشد. اما اگر اغلب آنها که در نظرسنجی شرکت کرده اند، مرد بوده باشند، چنین نتیجه ای دور از انتظار نیست. زیرا حقوق زنان و شرایط آنها، جزو اولویت های مردها نیست.\"
همه پاسخ دهندگان، نام خود را درج نکرده اند اما نام اغلب پاسخ دهندگانی که هویت خود را اعلام کرده اند، نام مردانه بوده است.
ملک یار می گوید اگر جمعیت نمونه نظرسنجی به طور عمده بر روی جوانان و بر اساس تساوی تعداد زنان و مردان شرکت کننده انتخاب می شد، آنگاه نتایج نظرسنجی تفاوت های عمده ای پیدا می کرد.
با این حال ملک یار از این که موضوع امنیت، اولویت نخست شرکت کنندگان عنوان شده، متعجب نشده است زیرا این مساله در افغانستان حساسیت و اهمیت بسیار زیادی دارد.
او می گوید: \"مردم افغانستان می دانند هر موضوع دیگری، بیش از هر چیز به امنیت وابسته است. اقتصاد، سطح بهداشت و سلامت، تحصیلات و آموزش و پرورش، هیچ یک بدون امنیت شکوفا نخواهد شد.\"
(آخرین خبرها حاکی از مشارکت هفت میلیون افغانی در انتخابات و مشارکت بیش از 50 درصد مردم است/ ایسپا)
منبع: الجزیره
ترجمه: فرهاد فرجاد- شفقنا