ایسپا؛ برگ زرین نظام و جهاد دانشگاهی

27 دی ,1392

به نظر شما ایسپا چه نقش و جایگاهی می‌تواند در رشد و توسعه جهاددانشگاهی داشته باشد؟

همانگونه که در اساسنامه مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران تصریح شده است، نقش مرکز شناخت افکارعمومی و انعکاس دیدگاه‌ها و نظرات مردم به نظام سیاست‌گذاری است، لذا با عنایت به این بند اساسنامه‌ای فعالیت‌های مرکز بسیار کلان و در سطح نظام تصمیم‌گیری کلان کشور دیده شده است. بر این اساس از ابتدای شکل‌گیری سطح عاملیت و تاثیرگذاری این مرکز بسیار زیاد بوده است. این عاملیت و کنشگری در طول فعالیت ایسپا همواره مورد اذعان نظام سیاست گذاری هم قرار گرفته است و به جرات می‌توان فعالیتهای انجام گرفته در بیش از یک دهه فعالیت ایسپا را سند افتخار و برگ زرینی برای نظام و جهاد دانشگاهی دانست. از طرف دیگر جوهره فعالیتهای جهاد دانشگاهی نیز خلاقیت و نوآوری در فعالیتهای فرهنگی با تکیه بر دانش بومی و دانشجویان نوخاسته است که این مهم به خوبی در ایسپا نهادینه و به کار گرفته شد. حال اینکه ایسپا در برنامه توسعه جهاد دانشگاهی چه جایگاهی دارد و چگونه می‌تواند در سند توسعه جهاد دانشگاهی ایفای نقش کند، از یک منظر تصور عمومی از جهاد دانشگاهی چیزی نیست جز نمود و نمادی که زیر مجموعه های این نهاد انقلابی دارد. بدین معنا تصویر ذهنی مطلوب و جایگاه درخوری که جهاد دانشگاهی در افواه عمومی دارد، آیینه عملکرد زیر مجموعه های خویش است. ایسپا به مانند سایر زیر مجموعه ها نیز در طول فعالیت خویش همواره در خدمت ایجاد و بهبود این تصویر عمومی بوده است و اگر بخواهیم آسیب شناسی کنیم باید بگوییم تنها در مقاطعی کمتر به این نهاد خدمت نموده است که یا ایسپا دچار محافظه کاری سیاسی شده و از انتشار نتایج و یافته های علمی و غیر جانبدارانه خویش اکراه نموده است در نتیجه نقش آیینه بودن افکارعمومی را از دست داده است و یا اینکه مسولین ارشد جهاد دانشگاهی جلوی انتشار نتایج را به دلیل پاره ای ملاحظات سیاسی گرفته اند.

از نظر شما بزرگترین شاخصه و مزیت نسبی ایسپا نسبت به موسسات مشابه چیست؟

به نظر می رسد مهمترین مزیت ایسپا نسبت به سایر موسسات مشابه موارد زیر بوده است:

1. ایسپا وامدار هیچ جریان و گروه سیاسی نیست و از طرف هیچ جریان و گروه سیاسی مورد حمایت قرار نمی‌گیرد. به همین دلیل هم ایسپا همواره از سوی جریانات متضاد سیاسی مورد هجمه قرار گرفته و می‌گیرد و برچسب چپ یا راست بودن می‌خورد.

2- نفع مادی حاصل از انجام پروژه های خویش فرمایی در خدمت توسعه دانش نظرسنجی و انجام پروژهای خویش فرمایی جهت ارائه به نظام تصمیم گیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که سایر موسسات نظرسنجی بخصوص موسسات خصوصی این نگاه را ندارند.

3- توسعه همه جانبه دانش نظرسنجی در حوزه های مختلف. توسعه بخشی در ایسپا وجود نداشته و به مانند سایر موسسات دولتی یا خصوصی که بر بخشی از این دانش (مانند تحقیقات بازار، تحقیقات رسانه‌ای و ....) اشراف داشته‌اند، عمل نکرده است.

4- ترویج اندیشه پژوهشگر محورانه با تاکید بر مولفه جهادگری و نه کارمند مآبانه.

جایگاه واقعی و دست یافتنی ایسپا از نظر شما چیست؟

ایسپا با توجه به پتانسیلها و امکانات موجود و افتخارات گذشته می‌تواند مرجع قابل اعتمادی برای نظام تصمیم گیری کشور باشد. منتها همواره باید بدانیم که نقش موسسات نظرسنجی در بزنگاه‌های تاریخی مشخص می‌شود. یکی از این بزنگاه‌ها انتخابات است. اگر ایسپا بداند که در انتخابات یک نقش ملی به آن محول شده است تمامی امکانات و داشته های خویش را برای انجام این مهم به کار می‌بندد. این کار علاوه بر اینکه می توانند کمک زیادی به مجموعه کنشگران و تصمیم‌گیران حوزه انتخابات داشته باشد، می‌تواند زمان خوبی برای تست روشهای مختلف نظرسنجی برای ایسپا باشد، کما اینکه داشته‌های کنونی ایسپا حاصل تست انواع روشهای افکارسنجی در زمان انتخابات است. بنابراین دستیابی به رتبه اول در بین کشورهای خاورمیانه برای ایسپا دور از دسترس نیست.

در جامعه چه دیدگاهی نسبت به ایسپا وجود دارد؟

اگر جامعه را به سه گروه نخبگان، دولتمردان و مردم تقسیم بندی کنیم، نگاه آنها به ایسپا به زعم اینجانب به شرح زیر است: طبیعتا ایسپا به واسطه نقش ارزنده‌ای که دارد از طرف جامعه نخبه‌گی و دانشگاهی مورد تفقد قرار گرفته است. در طول این سالها محصولات تولیدی و انتشاراتی ایسپا به دقت مورد مطالعه کارشناسی اساتید دانشگاه‌ها قرار گرفته و هرگاه این محصولات با کاهش تولید و یا انتشار مواجه شده مورد اعتراض جامعه دانشگاهی قرار گرفته است. اشکال جدی ایسپا طی سالهای اخیر این بوده است که به دلیل عدم انتشار محصولات ایسپا مبنی بر انتشار محدود نتایج موجب دلخوری جامعه دانشگاهی شده است که به این واسطه نقد و نقادی دانشگاه‌ها را از دست داده ایم. در واقع طی سالهای اول، جامعه دانشگاهی مشارکت جدی در فرایندهای جاری و ساری ایسپا اتخاذ می نمود که به نظر می رسد طی سالهای اخیر این نوع مشارکت کاهش یافته است.

در بین دولتمردان دو نگاه متضاد وجود داشته است. از آنجایی که معمولا نتایج ایسپا نقد وضعیت موجود بوده است هنگامی که فردی در راس مسئولیت بوده است، همواره نسبت به تخطئه نتایج ایسپا از هر تلاشی فروگذار نبود . اما بعد از دوران مسولیت همواره ایسپا را به عنوان یک نهاد تاثیرگذار ارزیابی نموده است.

در بین مردم نیز تا جاییکه نتایج ایسپا انتشار عام می یافت تعداد زیادی از مردم ایسپا را می‌شناختند و واکنش مثبتی هم نسبت به آن داشتند. اما بعد از انتشار محدود نظرسنجی‌ها، درصد بیشتری از مردم حتی نسبت به وجود این نهاد اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند چه رسد به اینکه درباره آن ارزیابی داشته باشند.

نقش ایسپا در دولت یازدهم چه می‌تواند باشد؟

طی سالهایی که از عمر این مرکز می‌گذرد شعار محوری ایسپا زبان مردم و چشم مسولین بوده و این شعار همواره نصب العین اعضای مرکز بوده است. در زمان دولتهای قبلی نیز این نهاد به انحائ مختلف یاری رسان بوده است. این کمک همواره وجود داشته و تفاوتی برای این مرکز نداشت که موضع دولت چیست و ایسپا همواره نگاه نقادانه خویش را نسبت به عملکرد دولتها داشته است. حال ممکن است در دولتی این نگاه پذیرفتنی نبود که برای ایسپا تفاوتی نداشت و همچنان نگاه حرفه‌ای خود را به مسایل حفظ می‌کرد. در دولت یازدهم با عنایت به اینکه دولت تدبیر و امید شعار محوری‌اش نقدپذیری است، به نظر می‌رسد ظرفیت بیشتری برای نقدپذیری و ارائه اطلاعات واقعی وجود داشته باشد. از طرفی دولت فعلی با مجموعه‌ای از مشکلات متعدد اقتصادی، سیاسی اجتماعی مواجه است که باید برای رهایی از آن مورد حمایت هرچند اندک قرار گیرد. به نظر اینجانب ایسپا باید در مقطع کنونی به مبحث هدفمندی یارانه‌ها و مسایل اقتصادی دیگری نظیر سبد کالاهای اساسی و... بدون انتفاع اقتصادی ورود نماید و نقش سنتی ایسپا مبنی بر کمک به نظام سیاستگذاری را به خوبی ایفا نماید.

ایسپا چه نقشی در تغییر نگرش دولتمردان می‌تواند داشته باشد؟

اگر ایسپا همواره دیدگاه بیطرفانه و مسولانه خود را نسبت به مسایل و مشکلاتی که در اطراف دولت است داشته باشد، بدون شک این اعتماد تقویت و بازسازی خواهد شد. به نظر می رسد سم مهلک فعالیتهای ایسپا ارائه نتایج بر اساس سلایق و علایق مخاطب است.

چه پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت ایسپا دارید؟

بازگشت به بدنه دانشگاه، تلاش در جهت انتشار نتایج نظرسنجی غیر امنیتی، برگزاری جلسات نقد نتایج نظرسنجی‌ها، بهبود شرایط بازراریابی جهت اخذ پروژه های نظرسنجی، تولید داده های فراوان و با کیفیت در مورد مسایل مختلف

چنانچه مطلبی در تکمیل فرمایشاتتون دارید بفرمایید.

در پایان بر خود لازم می‌دانم که از همکاران عزیزم که واقعا جهادگرانه و بدون هیچ گونه چشمداشت مالی وقت و عمر خود را در طبق اخلاص قرار داده‌اند و برای اعتلای نام کشور عزیزمان ایران تلاش می کنند تشکر نمایم.