مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) همزمان با بیست و چهارمین نمایشگاه رسانه‌های ایران برگزار می‌کند: 
نشست تخصصی «انتشار داده‌های نظرسنجی در رسانه‌ها»

سخنرانان:
معصوم آقازاده، معاون پژوهشی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)
محمد عاملی، مدیر گروه مطالعات فرهنگ سیاسی و رفتار انتخاباتی ایسپا

دبیر علمی نشست:
الهام عابدینی

زمان‌: دوشنبه، ۳۰ بهمن ۱۴۰۲ - ساعت ۱۲- ۱۰:۳۰
مکان: سالن مرحوم سید محمود دعائي- مصلی امام خمینی (ره)

سخنرانی محمد عاملی 

مدیر گروه مطالعات سیاسی و رفتار انتخاباتی ایسپا

تحلیل سیستمی از نقش و کارکرد افکار عمومی در تکوین جامعه

موضوع بحث من نقش افکار عمومی در ساخت یک جامعه ارگانیگ و فرهنگی است. سعی می‌کنم با در نظر داشتن دیدگاه سیستمی و نظریات ریچارد بال، نظریه پرداز این حوزه،  این نکته را توضیح دهم که چگونه افکار عمومی، جامعه را از حالت منجمد و مکانیکی تبدیل به یک جامعه پویا و ارگانیکی (زنده) می‌کند.

 به نظر ریچارد بال جامعه مکانیکی جامعه بسته‌ای است که به دلیل فقدان پویایی و میل به ابقاء وضع موجود، رو به فرسودگی و فروریختگی است. در مقابل، جامعه ارگانیک جامعه‌ای پویا و متنوع است که در آن میل به تکوین و تکامل وجود دارد. در جامعه مکانیکی بین حاکمیت سیاسی و مردم امر میانجی وجود ندارد درمقابل بین حکومت و جامعه تماس مستقیم و رودرویی وجود دارد اما در جامعه ارگانیکی به خاطر وجود عناصری مانند نهاد‌های مدنی بین حکومت و مردم  امر میانجی وجود دارد. یکی از عناصر میانجی میان مردم و نظام سیاسی افکار عمومی است. افکار عمومی مانند حائل نامریی اما قدرتمندی است که رابطه میان مردم و حاکمیت را از حالت مکانیکی و ایستا به رابطه ارگانیکی و پویا تبدیل می‌کند. به کمک افکار عمومی جامعه تبدیل به کلیتی پویا و زنده می‌شود که قادر است نسبت به محیط بازخورد هوشمندانه‌ای داشته باشد. اساساً افکار عمومی مانند سیستم عصبی عمل می‌کند؛ سازوکاری که جامعه را از حالت بی‌حسی موضعی بیرون می‌آورد و آن را نسبت به محرک‌های محیطی حساس می‌کند. افکار عمومی از منظر سیستمی نوعی مکانیسم خودآگاهی محسوب می‌شود؛ سازوکاری که از آن طریق یک جامعه در سطوح مختلف قادر به شناخت صحیح خود و مخاطرات محیطی است. اسکات ادوارد بنت، یکی از نظریه‌پردازان حوزه افکار عمومی برای آن، کارکردهای چندگانه زیر را مطرح می‌کند:

１. آگاهی بخشی به تصمیم گیرندگان دولتی درباره اولویت مردم

２. ارائه بهترین راه‌ها برای اطلاع‌رسانی اقدامات دولت به مردم

３. نشان دادن اینکه مردم دوست دارند برنامه دولتی چگونه اجرا شوند.

４. سنجش میزان رضایت مردم از برنامه‌ها و خدمات دولتی

اما آیا افکار عمومی را می­توان در هر موردی به کار برد؟ آیا تصمیمات اجرایی نهادهای دولتی منوط به درنظرداشتن افکار عمومی است؟ تجربیات بنت نشان می‌دهد افکار عمومی در امور تخصصی و تکنیکال و مشخصاً مدیریت (management) نمی‌تواند چندان تاثیر‌گذار باشد هر چند در هدایت کلی امور اجتماعی و اداره کردن (administration) نقش مثبتی داشته باشد. در نهایت می‌توان افکار عمومی را عنصری تاثیرگذار و پویا دانست که جامعه را از حالت بی‌حسی موضعی بیرون می‌آورد و به آن خودآگاهی می‌بخشد هرچند نمی­توان افکار عمومی را در امور تخصصی دخالت داد؛ و این همان گسست دیرپایی است که ماکس وبر در دوگانه دموکراسی و بوروکراسی به آن اشاره کرده است.