مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در ادامه روند نظرسنجی‌های انتخاباتی -که به منظور سنجش نگرش مردم ایران درباره انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 به انجام می‌رسد- در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ یک نظرسنجی در مقیاس ملی انجام داده است. اطلاعات این نظرسنجی با رعایت اصول علمی و با در نظر گرفتن جمعیت کل کشور (اعم از مناطق شهری و روستایی) با تعداد نمونه ۱۵53 نفر به شیوه مصاحبه تلفنی گردآوری شده است. این نظرسنجی موج پنجم از نظرسنجی‌های انتخاباتی ایسپا است که امواج پیشین آن به ترتیب در شهریور، آذر، بهمن‌ماه سال ۱۳۹۹ و فروردین 1400 انجام شده‌اند. 

مشخصات پاسخگویان

۴۹.6 درصد پاسخگویان این نظرسنجی را مردان و ۵۰.4 درصد آنها را زنان تشکیل می‌دهند. ۲۶.9 درصد در بازه سنی 29-18 سال، 44.4 درصد در سنین 49-30 سال و 28.7 درصد در سنین 50 سال و بالاتر از آن بوده‌اند. 63.3 درصد پاسخگویان میزان تحصیلات خود را غیردانشگاهی و 35.9 درصد دانشگاهی اعلام کرده‌اند. ۶۹.8 درصد پاسخگویان را افراد متأهل و 24 درصد آنها را افراد مجرد تشکیل داده‌اند. 38 درصد پاسخگویان این نظرسنجی در مراکز استان‌ها، ۳۶ درصد در سایر شهرها و 26 درصد در روستاها سکونت داشته‌اند. پراکندگی جغرافیایی جمعیت نمونه این طرح 310 شهرستان کشور و روستاهای تابعه آن‌ها را دربرمی‌گیرد. نرخ پاسخ در طرح حاضر 63 درصد بوده است. این میزان نشان می‌دهد از هر 100 نفر ۶3 نفر به درخواست پرسشگران برای مصاحبه پاسخ مثبت داده‌اند. 

اطلاع از زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 1400

به منظور سنجش میزان توجه شهروندان به موضوع انتخابات از آن‌ها پرسیده شده «همان طور که می‌دانید امسال قرار است انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار شود. آیا می‌دانید این انتخابات در چه ماهی برگزار خواهد شد؟» 61.6 درصد شهروندان از زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو اطلاع داشته‌اند؛ در مقابل 38.4 درصد پاسخگویان یا نمی‌دانسته‌اند این انتخابات در چه ماهی برگزار می‌شود یا به ماه‌های دیگری غیر از خردادماه اشاره کرده‌اند. نتایج از افزایش قابل توجه آگاهی شهروندان از زمان برگزاری انتخابات نسبت به فروردین‌ماه حکایت دارد.

پیگیری اخبار و تحولات انتخاباتی

میزان پیگیری اخبار و تحولات انتخاباتی می‌تواند تاحدودی نشانگر اهمیت رخداد انتخابات در ذهن شهروندان باشد. در این نظرسنجی از پاسخگویان پرسیده شده است «انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه برگزار خواهد شد. شما تا چه حد اخبار این انتخابات را دنبال می‌کنید؟». 39.3 درصد پاسخگویان گفته‌اند اصلاً اخبار انتخابات را دنبال نمی‌کنند، 23.5 درصد کمی و ۲5.۸ درصد تاحدی پیگیر اخبار تحولات انتخاباتی هستند. افرادی که در حد زیاد اخبار مربوط به انتخابات را پیگیری می‌کنند ۱۱.4 درصد پاسخگویان را تشکیل می‌دهند.

مشارکت در انتخابات

 از افراد نمونه پرسیده شده است «خود شما برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو چه تصمیمی گرفته‌اید؟». 43.8 درصد کل پاسخگویان گفته¬اند قطعاً در انتخابات ریاست جمهوری شرکت خواهند کرد، 5.5 درصد گفته اند به احتمال زیاد شرکت خواهند کرد. 

با لحاظ تعداد عدم همکاری پاسخگویان با پرسشگران و همچنین ملاحظه اندکی محافظه‌کاری در نظرسنجی تلفنی در حال حاضر میزان تمایل مردم به مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری حدود 40 درصد برآورد می‌شود. با توجه به محافظه‌کاری ناشی از روش تلفنی عدد گزینه «به هیچ وجه شرکت نمی کنم» معتبر نیست چون بخشی از کسانی که قصد شرکت در انتخابات ندارند گزینه «هنوز تصمیم نگرفته¬ام» را انتخاب می کنند.

یافته‌ها حاکی از آن‌ است که 34 درصد پاسخگویان در گروه سنی 18 تا 29 سال، 41.9 درصد در گروه سنی 30 تا 49 سال و 55.8 درصد پاسخگویان در گروه سنی 50 سال به بالا تصمیم قطعی برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1400 دارند. 34.3 درصد ساکنان مراکز استان‌ها، 42.8 درصد ساکنان سایر شهرها و 59.2 درصد ساکنان روستاها گفته‌اند قطعاً در انتخابات شرکت خواهند کرد. 46.8 درصد افراد فاقد تحصیلات دانشگاهی و 38.6 درصد افراد دارای تحصیلات دانشگاهی تصمیم قطعی برای شرکت در انتخابات گرفته‌اند.

تشویق دیگران به مشارکت در انتخابات

در ادامه از افرادی که گفته‌اند قطعاً یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند پرسیده شده است «آیا دیگران را هم به مشارکت در انتخابات تشویق خواهید کرد یا خیر؟» 72.3 درصد افرادی که قطعا یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند گفته‌اند دیگران را هم به مشارکت در انتخابات تشویق می‌کنند و در مقابل 20.5 درصد گفته‌اند دیگران را تشویق نمی‌کنند. 7.2 درصد افراد نیز به این سوال پاسخ نداده‌اند.

عوامل موثر بر شرکت در انتخابات

از افرادی که تصمیم قطعی برای شرکت در انتخابات نگرفته‌اند پرسیده شده است «هر یک از مواردی که برایتان می‌خوانم تا چه حد شما را برای شرکت در انتخابات ترغیب خواهد کرد؟» نتایج نشان می‌دهد بیشترین عامل ترغیب کننده افرادی که هنوز تصمیم قاطع برای شرکت در انتخابات نگرفته‌اند وجود برنامه جدی برای مبارزه با فساد مالی و اداری است که 56.8 درصد گفته‌اند تأثیر زیادی بر تصمیمشان خواهد داشت. در مراتب بعدی وجود برنامه جدی برای رفع بیکاری با 56 درصد، وجود برنامه جدی برای بهبود وضعیت اقتصادی با 49.1 درصد و احیا دوباره برجام و رفع تحریم‌ها با 39.5 درصد قرار گرفته‌اند. 38.6 درصد مردم گفته‌اند اگر کاندیدای مورد نظرشان تأیید شود تاثیر زیادی بر تصمیمشان برای شرکت در انتخابات دارد. 27.1 درصد معتقدند اگر شیوع کرونا کمتر شود تاثیر زیادی بر شرکت کردنشان در انتخابات دارد و در مقابل 37.2 درصد افرادی که هنوز تصمیم قاطع برای شرکت در انتخابات نگرفته‌اند گفته‌اند کمتر شدن شیوع کرونا هیچ تاثیری بر تصمیمشان ندارد. 16.3 درصد مردم اظهار کرده‌اند در صورت بهبود وضعیت بورس به میزان زیاد ترغیب می‌شوند که در انتخابات شرکت کنند و در مقابل 46.4 درصد گفته‌اند وضعیت بورس هیچ تاثیری بر تصمیمشان ندارد.

میزان رای احتمالی مردم به شخصیت های سیاسی (در صورت کاندیدا شدن در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰)

از پاسخگویان پرسیده شده است «من اسم چند شخصیت سیاسی را می‌خوانم. اگر هر کدام کاندیدای ریاست جمهوری شوند تا چه حد احتمال دارد شما به هر یک از این افراد رای بدهید؟».

با توجه به نتایج طرح نظرسنجی، 41.2 درصد کل افراد نمونه، به غیر از کسانی که قطعاً در انتخابات شرکت نمی‌کنند، گفتهاند در صورت کاندیدا شدن ابراهیم رئیسی، احتمال زیادی دارد که به ایشان رأی دهند. این نسبت برای محمدباقر قالیباف 15.6 درصد، محمدجواد ظریف 12.3 درصد، محسن رضایی 9.2 درصد، علی لاریجانی 7.2 درصد، سعید محمد 7.0 درصد، محسن هاشمی 6.3 درصد، سعید جلیلی 5.0 درصد، اسحاق جهانگیری 3.7 درصد، مسعود پزشکیان و محمدرضا عارف هر کدام 3.0 درصد، عزت‌اله ضرغامی 2.8 درصد و حسین دهقان 1.6 درصد است. همچنین 57.3 درصد افراد گفته‌اند سعید محمد را نمی‌شناسند. این میزان برای حسین دهقان با 56.9 درصد، مسعود پزشکیان با 54.2 درصد، سعید جلیلی با 45.5 درصد، عزت‌اله ضرغامی با 41.6 درصد و محمدرضا عارف با 41 درصد بیش از سایر افراد است.  

نسبت آرای احتمالی شخصیت های مذکور در بین افرادی که گفته اند «قطعا یا به احتمال زیاد» در انتخابات شرکت می کنند به شرح نمودار ذیل است:

از پاسخگویان پرسیده شده است «با فرض شرکت شما در انتخابات اگر فقط آقای رئیسی و آقای ظریف در انتخابات حضور داشته باشند به چه کسی رأی می‌دهید؟» بر اساس داده‌های نظرسنجی حاضر، در صورت حضور آقای رئیسی و ظریف در انتخابات، 58.1 درصد از افرادی که گفته‌اند قطعا یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند به آقای رئیسی رأی می‌دهند و 13.7 درصد آنها نیز اظهار داشته‌اند به آقای ظریف رأی می‌دهند. 23 درصد این افراد نیز گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 5.2 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. 

دوگانه‌های احتمالی

از پاسخگویان پرسیده شده است «با فرض شرکت شما در انتخابات اگر فقط آقای رئیسی و آقای ظریف در انتخابات حضور داشته باشند به چه کسی رأی می‌دهید؟» بر اساس داده‌های نظرسنجی حاضر، در صورت حضور آقای رئیسی و ظریف در انتخابات، 58.1 درصد از افرادی که گفته‌اند قطعا یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند به آقای رئیسی رأی می‌دهند و 13.7 درصد آنها نیز اظهار داشته‌اند به آقای ظریف رأی می‌دهند. 23 درصد این افراد نیز گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 5.2 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. از کل پاسخگویان نیز (بجز افرادی که به هیچ وجه در انتخابات شرکت نمی‌کنند) 53.2 درصد گفته‌ند به آقای رئیسی و 15.2 درصد به آقای ظریف رأی می‌دهند. از کل این پاسخگویان، 20.4 درصد گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 11.2 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. 

 بر اساس داده‌های نظرسنجی در نمودار زیر، در صورت حضور آقای رئیسی و جهانگیری در انتخابات، 64.7 درصد از افرادی که گفته‌اند قطعا یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند به آقای رئیسی رأی می‌دهند و 5.4 درصد آنها نیز اظهار داشته‌اند به آقای جهانگیری رأی می‌دهند. 21.9 درصد این افراد نیز گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 8 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. از کل پاسخگویان نیز (بجز افرادی که به هیچ وجه در انتخابات شرکت نمی‌کنند) 59.8 درصد گفته‌ند به آقای رئیسی و 5.2 درصد به آقای جهانگیری رأی می‌دهند. از کل این پاسخگویان، 19.5 درصد گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 15.5 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. 

بر اساس داده‌های نظرسنجی در نمودار زیر، از افراد پرسیده شده است «اگر فقط آقای قالیباف و آقای ظریف در انتخابات حضور داشته باشند به چه کسی رأی می‌دهید؟» که 37.4 درصد از افرادی که گفته‌اند قطعا یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند به آقای قالیباف رأی می‌دهند و 20.1 درصد آنها نیز اظهار داشته‌اند به آقای ظریف رأی می‌دهند. 22.7 درصد این افراد نیز گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 19.8 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. 

از کل پاسخگویان نیز (بجز افرادی که به هیچ وجه در انتخابات شرکت نمی‌کنند) 32 درصد گفته‌ند به آقای قالیباف و 21.6 درصد به آقای ظریف رأی می‌دهند. از کل این پاسخگویان، 20.1 درصد گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 26.3 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. 

 طبق داده‌های نظرسنجی، در صورت حضور آقای قالیباف و پزشکیان در انتخابات، 44.3 درصد از افرادی که گفته‌اند قطعا یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند به آقای قالیباف رأی می‌دهند و 8 درصد آنها نیز اظهار داشته‌اند به آقای پزشکیان رأی می‌دهند. 26 درصد این افراد نیز گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 21.7 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. 

از کل پاسخگویان نیز (بجز افرادی که به هیچ وجه در انتخابات شرکت نمی‌کنند) 38.7 درصد گفته‌ند به آقای قالیباف و 8 درصد به آقای پزشکیان رأی می‌دهند. از کل این پاسخگویان، 22.9 درصد گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 30.4 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. 

 داده‌های نظرسنجی نشان داد که در صورت حضور آقای قالیباف و جهانگیری در انتخابات، 43.6 درصد از افرادی که گفته‌اند قطعا یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند به آقای قالیباف رأی می‌دهند و 8.4 درصد آنها نیز اظهار داشته‌اند به آقای جهانگیری رأی می‌دهند. 24.2 درصد این افراد نیز گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 23.8 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند.  از کل پاسخگویان نیز (بجز افرادی که به هیچ وجه در انتخابات شرکت نمی‌کنند) 38 درصد گفته‌ند به آقای قالیباف و 8.8 درصد به آقای جهانگیری رأی می‌دهند. از کل این پاسخگویان، 21.1 درصد گفته‌اند نمی‌دانند به کدام یک رأی می‌دهند و 32.1 درصد دیگر نیز به هیچکدام رأی نمی‌دهند. 

دریافت اصل گزارش- PDF