به گزارش روابط عمومی ایسپا، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با همکاری جهاد دانشگاهی استان خراسان جنوبی و اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل استانداری  یازدهمین نشست تخصصی نوانگار (نظرسنجی و روابط عمومی برتر) را به صورت وبینار در تاریخ 24 آذرماه 1399 با حضور دکتر مسعود کوثری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و مهدی رفیعی بهابادی سرپرست مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با هدف آشنایی مدیران و کارشناسان روابط عمومی سازمان ها با اهمیت و جایگاه نظرسنجی و تحقیقات افکار عمومی در توسعه و تعالی سازمان برگزار کرد.

دکتر کوثری به عنوان سخنران اول نشست بیان کرد؛ همیشه یک مسئله ای در ایران وجود داشته است که روابط عمومی در خدمت چه کسی هست؟ روابط عمومی ها باید تا چه حد سازمان  را معرفی کنند؟ تا چه اندازه نظرات مشتری ها یا مخاطبان را منتقل کنند؟ تا چه حد باید صادق باشند یا تا چه حد کار پروپاگاندا را باید انجام دهند؟ یک تناقضی وجود دارد که روابط عمومی در یک مرز بین تبلیغات و سنجش افکار در نوسان است و بستگی به هنر مدیر روابط عمومی و میزان خواست مدیران بستگی دارد که تا چه حدی عمل کنند. همواره در کنفرانس های گذشته در ایران بحث روابط عمومی همیشه با یک علامت سوال مواجه بوده است و آن این است که روابط عمومی ها تا چه اندازه باید تبلیغ مدیر سازمان را بکنند یا واقعیت را منعکس کنند؟ بنابراین روابط عمومی به هیچ کدام از این دو نوع نزدیک نشده و در نوسان بوده است و بستگی به تجربه مدیر روابط عمومی به یکی از این دو سو نزدیک شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد، در یکی از تحقیقاتی که راجع به روابط عمومی انجام شده است حدود 66 درصد از مسائل روابط عمومی ها تکراری هست و از نظر وظایف سازمانی با مسائل تکراری در طول سال مواجه اند. این بدین معناست که خیلی از چالش ها و بحران ها همواره در سازمان تکرار می شود. بنابراین همواره باید یک پروتکلی برای مواجه با این مسائل تکراری وجود داشته باشد و باید آمادگی از پیش در روابط عمومی ها وجود داشته باشد. منظور از پروتکل این است، روابط عمومی ها باید مسائل را دسته بندی کنند و زمانی که مسائلی در سطح سازمانی پیش می آید باید بدانند چه عملی انجام دهند، با چه کس یا کسانی  مصاحبه کنند؟  چه مسیری را باید طی کرد؟ و ...

دکتر کوثری بیان کرد، روابط عمومی ها معمولا با سه وجه سروکار دارند؛ معمولا هر سازمانی با پرسنل و افکار عمومی پرسنل بخش خود سرکار دارد. این اولین سطحی است که هر سازمانی با آن درگیر است. در همه سازمان ها شایعات، عدم اطلاع و نارضایتی وجود دارد. روابط عمومی خوب وظیفه شناخت چنین فضایی را بر عهده دارد و باید بتواند جریان محیط داخل سازمان را بشناسد و برای پاسخگویی به آنها آماده باشد. دومین سطح روابط عمومی نسبت به آن کالا یا خدمتی است که هر سازمانی ارائه می دهد. بنابراین در طرف مقابل  یک مشتری یا یک متقاضی و مردم وجود دارند.  وظیفه روابط عمومی در این وجه شناخت مشکلات و مسائل و دسته بندی کردن مسائل مشتریان و مخاطبان سازمان است. ما در ایران تقریباً سه نوع سازمان در مجموع داریم؛ سازمان های مرئی، سازمان های نامرئی و سازمان های نیمه مرئی. جهاد دانشگاهی شاید به دلیل همین انعکاس نسبتاً خوبی که در اخبار و مطبوعات دارد جز سازمان های نیمه مرئی است. با اینکه خدمات زیادی ارائه می کند در برخی از بخش ها انعکاسی از آن وجود ندارد.  این یک وجه خوب دارد؛ یعنی هوشیاری مدیران جهاد در سطوح مختلف در ستاد، مراکز و استان ها را می رساند. وجه سوم روابط بین سازمانی هست. روابط بین سازمانی در ایران بسیار  پیچیده است  و روابط عمومی ها باید بدانند با کدام سازمان ها باید بیشتردر ارتباط باشند، چه اطلاعاتی را بصورت مشترک منتقل کنند و چگونه فعالیت و پروژه های مشترک را نمایش دهند. 

عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی تهران افزود، تفاوتی بین نگرش و فکر عمومی وجود دارد. مفهوم افکارعمومی  یا نظر عمومی  محصول مدرنیته و دوره جدید است. در دوران گذشته مفهومی به نام «عموم» یا «عامه» وجود نداشته است بلکه مردم به عنوان رعیت در مقابل شاه و فرمانروا تعریف می شدند. بنابرین یکی از وظایف روابط عمومی ها این است به  افکار عمومی   پاسخگو باشند. افکار عمومی سیال تر از نگرش است و نگرش پایدارتر، عمقی تر و مداوم هستند. نگرش ها تغییر می کنند اما سرعت تغییر آنها نسبت به افکار پایین تر است. به بیان دیگر افکار عمومی ممکن است بسته به مسائل روز و جریانات اجتماعی و روزمره روزانه یا هفته ای تغییر کند. بنابراین روابط عمومی ها باید بین افکار و نگرش تفاوت قائل شوند و برای سنجش هر کدام جداگانه و به اقتضای زمان برنامه ریزی کنند. 

 در بخش دوم نشست رفیعی بهابادی بیان کرد؛ برخی از نظریات و ایده ها وجود دارند که از پیچیدگی جامعه ایرانی صحبت می کنند و معتقدند نمی توان جامعه ایرانی را شناخت و تبیین کرد، اما تجربه ایسپا نشان داده نظرسنجی و پیمایش ابزاری است که می تواند وضعیت و روند تغییرات و تحولات جامعه ایران را تبیین کند.

در ادامه رفیعی مراحل مختلف نظرسنجی را به زنجیر تشبیه کرد که با هم در ارتباط هستند و گفت؛ نمونه گیری را به عنوان حلقه مهم و اساسی نظرسنجی معرفی کرد و بیان داشت علیرغم اهمیت نمونه گیری، در نظرسنجی های رایج سازمانی که از طریق اینترنت یا از طریق سایت و اپلیکیشن های ارتباطی انجام می شود نمونه گیری به صورت علمی رعایت نمی شود. 

سرپرست ایسپا ادامه داد: نظرسنجی و تحقیقات افکار عمومی کاربردهای مختلفی دارد و می توان از نظرسنجی به عنوان ابزاری در تحقیقات ارزیابی سازمانی استفاده کرد. رضایت سنجی از پرسنل و مخاطبان و مشتریان سازمان، نیازسنجی، اثرسنجی و نیز ارزیابی برنامه ها و سیاست های سازمان ازجمله بخش هایی هستند که نظرسنجی می تواند در آنها کاربرد داشته باشد. 

سرپرست ایسپا بیان داشت: مدیران و کارشناسان روابط باید مسائل و مشکلات سازمان و خلأ هایی که احتمالاً یک سازمان با آنها مواجه هست را احصاء کنند. ممکن است برخی از این مسائل نیازمند بررسی و انجام یک طرح تحقیقاتی و پیمایشی باشد. اینجا بهتر است بخش روابط عمومی ها با استفاده از شوراهای علمی و مشورتی که دارد به صورت مکتوب RFP تهیه نماید و با کمک مجریان خبره در حوزه تحقیقات اجتماعی و پیمایشی ضمن اجرای تحقیقات در حل و رفع مسائل سازمانی کنشگری کنند.