ترجمه و تدوین: ابراهیم شیرعلی پژوهشگر ایسپا

گزارش جهانی شادکامی (World Happiness Report) به صورت سالیانه از سال 2012 توسط شبکه گشایش توسعه پایدار Sustainable Development Solutions Network)) واقع در نیویورک منتشر می شود و وضعیت شادکامی کشورها را بر اساس اطلاعات موجود ارائه می کند.

1- شادکامی چطور سنجش می شود؟

 در گزارش مذکور شادکامی معادل «ارزیابی ذهنی فرد از وضعیت زندگی خود» تعریف شده است و جهت سنجش شادکامی از سوال ارزیابی زندگی «موسسه نظرسنجی گالوپ» استفاده می شود. موسسه گالوپ نیز از مقیاس کانتریل (1965) در ارزیابی فرد از زندگی خود بهره می گیرد. موسسه گالوپ از شهروندان در سطح جهانی سوال می کند: «فرض کنید یک نردبان دارای ده پله است. پله صفر به معنای بدترین وضعیت و حالت زندگی و پله ده به معنای بهترین وضعیت و شرایط زندگی است. در حال حاضر شما احساس می کنید در کدام پله از نردبان ایستاده اید؟» بر اساس پاسخ هایی که شهروندان به این پرسش می دهند و در بازه 0 تا 10 وضعیت عمومی زندگی خود را ارزیابی می کنند، کشورها از حیث «رضایت از زندگی» رتبه بندی می شوند. گزارش جهانی شادکامی تنها به نتایج حاصل از پاسخ های افراد به پرسش موسسه گالوپ در ارزیابی شادکامی افراد اکتفا نکرده است و آن را به مثابه متغیر وابسته درنظر گرفته است که متغیرهای دیگری بر آن تأثیرگذارند و نمره شادکامی را از مجموع متغیرهای اشاره شده ارائه می کند. متغیرهای مستقل و تأثیرگذار بر میزان رضایت فرد از زندگی خویش عبارتند از:  

1- عواطف مثبت (Positive Affect): عواطف مثبت شامل 5 گویه است که هر ساله توسط موسسه نظرسنجی گالوپ در کشورهای جهان  مورد سنجش قرار می گیرد (آیا احساس می کنید دیروز به خوبی استراحت کردید؟ آیا تمام دیروز با شما به احترام رفتار شد؟ آیا تمام دیروز به میزان زیادی لبخند زدید یا خندیدید؟ آیا دیروز چیز جالبی یاد گرفتید یا انجام دادید؟ آیا دیروز لذت بردن از زندگی را تجربه کردید؟)

2- عواطف منفی (Negative Affect): عواطف منفی شامل 5 گویه است که هر ساله توسط موسسه نظرسنجی گالوپ در کشورهای جهان  مورد سنجش قرار می گیرد ( آیا دیروز درد جسمانی تجربه کردید؟ آیا دیروز احساس نگرانی را تجربه کردید؟ آیا دیروز احساس منفی زیادی را مثل غم تجربه کردید؟ آیا دیروز استرس (فشارروانی) زیادی را تجربه کردید؟ آیا در طول دیروز عصبانی یا خشمگین بودید؟).

3- تولید ناخالص داخلی (GDP per capita): اطلاعات و آمار مربوط به این شاخص در گزارش شادکامی از آمارهای منتشر شده بانک جهانی استخراج و استاندارسازی می شود.

4- حمایت اجتماعی (Social Support): اطلاعات مربوط به «حمایت اجتماعی»، حاصل یافته های نظرسنجی موسسه گالوپ است. سوال مرتبط با متغیر حمایت اجتماعی که توسط موسسه گالوپ از شهروندان پرسیده می شود شامل «اگر در وضعیت دشواری و سختی باشید، دوستان و بستگانی دارید که در هر زمان که به آنها نیاز دارید، به شما کمک کنند یا خیر؟» می باشد.

5- امید به زندگی سالم در بدو تولد (Healthy Life Expectancy at Birth): اطلاعات و آمار مربوط به این شاخص توسط سازمان جهانی سلامت تولید می شود.

6- آزادی انتخاب (Freedom to Make Life Choices): اطلاعات و آمار مربوط به «آزادی انتخاب» در گزارش جهانی شادکامی، حاصل یافته های نظرسنجی موسسه گالوپ است. سوال مرتبط با متغیر مذکور که توسط موسسه گالوپ از شهروندان کشورها پرسیده می شود عبارت است از: «آیا شما از آزادی انتخاب در زندگی خویش رضایت دارید یا ناراضی هستید؟»

7- بخشش یا کمک کردن (Generosity): اطلاعات و آمار مربوط به «کمک کردن»، حاصل یافته های نظرسنجی موسسه گالوپ است. سوال مرتبط با متغیر مذکور که توسط موسسه گالوپ از شهروندان کشورها پرسیده می شود شامل «آیا در یک ماه گذشته به خیریه ها و نیازمندان کمک مالی کردید؟» می باشد.

8- ادراک فساد (Perceptions of Corruption): اطلاعات مربوط به «ادراک فساد» در گزارش جهانی شادکامی، حاصل یافته های نظرسنجی موسسه گالوپ است. سوال مرتبط با متغیر مذکور عبارت است از: «آیا در کل حکومت فساد گسترده وجود دارد؟ و آیا در بخش تجارت و کسب و کار فساد گسترده وجود دارد؟» 

2- رتبه جهانی ایران در گزارش جهانی شادکامی

رتبه ایران در گزارش جهانی شادکامی بین سال های 2013 تا 2020 موجود است. شایان ذکر است در سال 2014 گزارش مذکور منتشر نشده است. نمره شادکامی و رتبه جهانی ایران بین سال های اشاره شده در جدول پایین آمده است. نمره شادکامی ایران در این فاصله زمانی نشان می دهد، وضعیت شادکامی مردم ایران چندان تغییری نداشته است و مردم ایران شادکامی و رضایت از زندگی خود را نزدیک متوسط ارزیابی نموده اند.  

3- رتبه منطقه ای ایران در گزارش جهانی شادکامی (2020 میلادی)

در جدول پایین بر اساس اطلاعات موجود در آخرین گزارش جهانی شادکامی (2020 میلادی) کشورهای منطقه از حیث میزان شادکامی رتبه بندی شدند. امارات با نمره 6.791 از 10 و کشور مصر با نمره 4.151 بیشترین و کمترین میزان شادکامی را دارا هستند. ایران با نمره 4.672 در رتبه نهم جای می گیرد.