نویسنده فرانک نیوپورت، ترجمه حدیث میرزامحمدی پژوهشگر ایسپا

در داده های اخیر درباره دین در دوره شیوع ویروس کرونا، پارادوکسی جالب مشاهده شده است. آمریکایی ها به طور قابل ملاحظه ای براین باور هستند که نفوذ مذهب بر زندگی آمریکایی ها افزایش داشته است، اما هیچ مدرکی در مورد صعود دینداری در سطح فردی وجود ندارد.

به طور خاص، درصد آمریكایی هایی كه می گویند نفوذ مذهب بر زندگی آمریکایی ها در حال افزایش است، در آخرین نظرسنجی گالوپ از 19 درصد در دسامبر 2019 به 38 درصد در اپریل 2020رسیده است.

 نتایج این تغییر قابل درک نیست. اگرچه 38 درصد امریکایی ها می گویند نفوذ مذهب افزایش یافته است اما این میزان هنوز کمتر از اکثریت است و از نظر مقایسه بسیار کمتر از میزان سنجیده شده توسط گالوپ پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر می باشد. در دسامبر سال 2001، 71 درصد از آمریکایی ها گفتند که نفوذ مذهب بر زندگی آمریکایی ها افزایش یافته است که این درصد بالاترین میزان ثبت شده در طول شش دهه مطالعات روندی گالوپ می باشد.

اما میزان فعلی"افزایش نفوذ دین" دو برابر سال گذشته است که توسط گالوپ ثبت شده است و بالاترین میزان آن از سال 2006 می باشد که در سپتامبر این سال 40 درصد گفتند که نفوذ دین در حال افزایش است. کمترین میزان باور به افزایش نفوذ دین "که گالوپ برای اولین بار در سال 1957 پرسیده است"، 14 درصد در سال 1969 و 1970 بود.

میزان عبادات شخصی آمریکایی ها بسیار پایدار است

علی رغم افزایش این دیدگاه که نفوذ دین در جامعه در حال افزایش است، هنوز شواهدی در اثبات افزایش واقعی نفوذ دین در سطح فردی پیدا نکرده ایم. به عبارت دیگر، در حالی که بیشتر آمریکایی ها تصور می کنند که نفوذ دین در حال افزایش است، به نظر نمی رسد که واقعیت مطابق با این برداشت ها باشد.

سایر روندهای گالوپ نیز از 14 الی 28 اپریل، ثبات مشابهی را نشان می دهد. هیچ تغییری در گزارش آمریکایی ها مبنی بر این که دین در زندگی شخصی آنها بسیار مهم است نبوده، افزایش قابل توجهی در درصد آمریکایی هایی که دارای هویت مذهبی هستند نیست و هیچ تغییری در درصد آمریکایی هایی که می گویند دین می تواند به همه یا بیشتر مشکلات جامعه پاسخ دهد وجود نداشته است.

پشت افزایش میزان آنهایی که می گویند تأثیر دین بیشتر شده است چیست؟

معیار روند گالوپ از نفوذ مذهب بر جامعه با این پرسش می باشد که "در حال حاضر، به طور کلی آیا فکر می کنید تأثیر دین بر زندگی آمریکایی ها در حال افزایش است یا تأثیرش را از دست داده است؟" و همچنین از آمریکایی ها خواسته می شود بر اساس آنچه در کشور اتفاق می افتد به این سوال پاسخ دهند نه زندگی شخصی و باورهای خودشان.

آمریکایی ها روش دقیق و در دسترسی برای ارزیابی تأثیر دین در کل کشور ندارند. بنابر این می توانیم فرض کنیم که پاسخ دهندگانمان در نظرسنجی هایمان متکی بر چیزهایی هستند که می بینند، می شنوند و یا می خوانند که این موارد به طور ویژه شامل اخبار نیز می شود. یا آنها آنچه فکر می کنند ممکن است یا باید اتفاق بیفتد را فرض می کنند.

گالوپ به طور مستقیم از آمریکایی ها سؤال نکرده است که که آیا تأثیر مذهب بر زندگی آن ها  کاهش یا افزایش داشته است اما پیمایش اخیر مرکز نظرسنجی پیو سوالاتی از این دست را از امریکایی ها پرسیده است. در سوالی پرسیده است "در نتیجه شیوع ویروس کرونا، ایمان مذهبی شما قوی تر یا ضعیف تر شده است و یا تغییر زیادی نکرده است؟" نتایج نشان می دهد که 24 درصد گفته اند ایمان آن ها قوی تر و 2 درصد ضعیف تر شده است، سایرین گفته اند تغییری اتفاق نیفتاده و یا این سوال شاملشان نمی شود چراکه به مذهبی معتقد نبوده اند. به طور خلاصه، تقریباً از هر 10 آمریکایی چهار نفر تصور می كنند كه به طور کلی نفوذ مذهب افزایش یافته است و حدود یك چهارم از افزایش ایمان مذهبی شخصی خبر می دهند که علی رغم واقعیتی است که داده های گالوپ نشان می دهد که افزایش واقعی طی مطالعات روندی وجود نداشته است.

نویسنده این فرض را محتمل می داند که اکثریت کسانی که می گویند نفوذ دین در حال افزایش است، چه از نظر ملی و چه از نظر شخصی، افرادی هستند که قبلاً مذهبی بودند.

نگاهی دقیق به داده های  گالوپ نشان می دهد که آمریکایی هایی که خودشان شخصاً مذهبی هستند بیشتر براین فرض هستند که نفوذ دین در زندگی امریکایی ها بیشتر شده است. این براساس مقایسه نتایج سؤال گالوپ در خصوص دینداری خود افراد در دسامبر 2019 و در ماه اپریل، می باشد.

• در میان امریکایی هایی که گفته اند دین در زندگی شخصی آن ها بسیار مهم است، باور به اینکه نفوذ دین در زندگی امریکایی ها افزایش یافته است از 23 درصد در دسامبر به 49 درصد تا به امروز رسیده است. اما در بین افرادی که معتقدند دین در زندگیشان مهم نیست، این جهش کمتر بوده و از 19 درصد به 25 درصد رسیده است. 

• در داده مشابه دیگری، بین افرادی که معمولا به کلیسا می روند باور به افزایش نفوذ دین در زندگی مردم امریکا از 23 درصد به 45 درصد رسیده است و در مقابل بین گروهی که هرگز به کلیسا نمی روند این میزان رشد کمتری داشته و از 21 درصد به 31 درصد رسیده است.

به همین ترتیب، تحلیل های پیو نیز نشان می دهد افزایش افرادی که می گویند باور های دینی آن ها قوی تر شده است بین افرادی که در مطالعات قبلی گفته بودند در کلیسا حضور دارند و قبلا مذهبی بوده اند بیشتر است. بنابراین، ظاهرا این بحران ایمان افرادی که قبلا دیندار بوده اند را تقویت کرده است و شاید این امر موجب می شود اینطور تصور کنند که دین در سراسر کشور نفوذ بیشتری پیدا کرده است. همانطور که در روند مطالعات گالوپ نیز منعکس شده است.

با این حال، همانطور که گفته شد زمانی که به طور مستقیم از افراد در مورد دینداری شخصی سوال می شود، تغییری بین نتایج سال گذشته و پیمایش اخیر دیده نمی شود و این به احتمال زیاد نشان دهنده ی دو عامل است: اول اینکه حتی اگر ایمان شخصی افرادی که قبلا مذهبی بوده اند به واسطه شیوع ویروس کرونا در ماه های اخیر عمیق تر شده باشد، این نمی تواند در روند نرمال گالوپ منعکس شود زیرا این افراد قبلا نیز در صدر مقیاس سنجش دینداری بوده اند. دوماً اینکه ظاهرا در مورد دینداری در بین افراد کمتر دیندار، افزایش قابل ملاحظه ای مشاهده نشده است.

هنوز هم توضیحات دیگری در مورد اختلاف دیدگاه های دینداری در کل کشور و روند واقعی رفتارهای دینی اندازه گیری شده در سطح فردی وجود دارد. امریکایی هایی که می گویند نفوذ دین در زندگی مردم بیشتر شده است ممکن است چارچوب فکریشان برای پاسخ به این سوال بیشتر مبتنی بر تأثیر دین بر رهبران سیاسی باشد تا افراد و همچنین ممکن است متأثر از عوامل دیگری باشد که در این مطالعات روندی دینداری سنجیده نشده اند.

شواهد مشابه بعد از 11 سپتامبر

ذکر این نکته حایز اهمیت است که بعد از حمله تروریستی سال 2001، تفاوت مشابهی درتغییرات دین در سراسر کشور و گزارش های مربوط به دینداری شخصی شاهد بوده ایم. در دسامبر آن سال (حدود سه ماه پس از حملات تروریستی) 71 درصد مردم امریکا گفتند که نفوذ دین در زندگی مردم امریکا بیشتر شده است. همانطور که در ابتدا اشاره شد، تاکنون این بالاترین میزانی بوده است که گالوپ سنجیده است و شاید تاحدودی بازتاب رجوع زیاد عموم به خدا و دعاهای بعد از یازده سپتامبر باشد. تاجایی که داده های آن دوره بررسی شده است، شواهد واقعی در سطح فردی مانند شرایط فعلی نشان داده اند که افزایش قابل توجهی در گزارش های شخصی افراد در خصوص حضور در کلیسا و یا اهمیت دین در زندگی روزمره شان وجود نداشته است.

به طور خلاصه، بحران های ملی مانند 11 سپتامبر و ویروس کرونا ممکن است ایمان افراد دیندار را قوی تر کند اما هیچ مدرکی مبنی بر گسترش ایمان دینی بر کل جمعیت وجود ندارد.