نظرسنجی «ایسپا» از نوروز ۹۸ نشان داد؛ جا ماندن ۵/ ۶۷درصد مردم از سفر

دنیای‌اقتصاد: نظرسنجی ملی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) درمورد سفرهای نوروز ۹۸، نشان داده از هر ۳ ایرانی تنها یک نفر به مسافرت رفته است. نظرسنجی سال گذشته که همین مرکز داده‌سنجی برای سفرهای نوروزی انجام داده بود، نشان می‌داد که تقریبا از هر ۱۰ ایرانی ۴ نفر به مسافرت رفته‌ بودند.

این آمار نشان می‌دهد که جامعه ایرانی، امسال در مقایسه با سال گذشته با کاهش سفر مواجه بوده است. یعنی از حدود ۴۲درصد در نوروز ۹۷، به ۳۳ درصد رسیده است. اگرچه مدیرکل اقتصاد حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی هم چندی پیش از کاهش ۱۰ درصدی سفرهای نوروز در سال ۹۸ خبر داده و این کاهش را ناشی از کاهش سطح رفاه مردم، سیل و وضعیت جوی نوروز خوانده بود، اما در مقابل پس از تعطیلات بود که سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از رشد ۴۴/ ۵ درصدی گردشگری داخلی در ایام نوروز امسال خبر داد؛ آماری که هنوز جزئیاتی از آن منتشر نشده و حتی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز در این خصوص اظهارنظری نکرده است.

کاهش تمایل به سفر

پیش از این، نتایج نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» در نیمه‌های اسفندماه سال گذشته حاکی از آن بود که از بین بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ نفر شرکت‌کننده، حدود ۴۰ درصد اعلام کرده بودند سفر را از برنامه نوروزی خود حذف خواهند کرد و پس از آن، کسانی که عزم انجام سفر نوروزی داشتند تصریح کرده بودند که به دنبال مقاصد ارزان‌قیمت داخلی زیر یک میلیون تومان‌ هستند. کارشناسان افزایش نرخ ارز و گرانی حمل‌و‌نقل هوایی را از دلایل کاهش تمایل به سفرهای خارجی و گرانی کلی خدمات را سفر نیز از جمله علل کاهش تمایل به سفرهای داخلی عنوان کرده بودند.

مقایسه نظرسنجی نوروز ۹۷ و ۹۸

اما براساس نظرسنجی که کارشناسان ایسپا به‌صورت تلفنی با جامعه آماری شهروندان کل کشور اعم از شهر و روستا انجام داده‌اند، ۵/ ۳۲درصد پاسخگویان اعلام کرده‌اند در ایام عید نوروز به مسافرت بیرون از شهرستان محل سکونت خود رفته‌اند و ۵/ ۶۷ درصد نیز به مسافرت نرفته‌اند.  آمار به دست آمده در نوروز ۹۷ توسط همین مرکز نشان داد بیش از ۴۱ درصد مردم در ایام عید بیرون از شهرستان محل سکونت خود سفر داشتند و ۳/ ۵۸ درصد نیز در ایام عید مسافرت بیرون از شهرستان محل سکونت خود نداشته‌اند؛ آماری که نشان از افت سفرهای نوروز ۹۸ نسبت به سال ۹۷ دارد. همچنین در بخش دیگری از این نظرسنجی که در روزهای ۱۹ و ۲۰ فروردین ۹۸ انجام شده است آماری مشابه با نوروز ۹۷ به دست آمده که بیش از ۳۲ درصد از کسانی که از قطار این سفرها جا مانده‌اند، به دلیل مشکلات مالی خانه‌نشین بوده‌اند و بیش از ۸۷ درصد از کسانی که سفر رفته‌اند، خودرو شخصی‌شان را در جاده‌ها رانده‌اند.

ناهمخوانی دستگاه‌های اجرایی در تعریف سفر

عدم شفاف‌سازی در آمارهای به دست آمده از سفرهای نوروزی باعث شده است تا از طریق اطلاعات به دست آمده از سفر نتوان به یک تحلیل جامع رسید که تا چه حد میزان سفر در مقایسه با تعطیلات نوروزی سال گذشته و سال جاری کاهش یا افزایش داشته است. برخی کارشناسان گردشگری بر این باورند که اختلاف نظر و ناهمخوانی دستگاه‌های اجرایی در تعریف سفر، از مهم‌ترین عوامل اختلاف در آمارهای ارائه‌شده است.

چالش نبود حساب اقماری گردشگری

 اگر تعریف سفر مشخص باشد و جا به جایی از یک نقطه به نقطه دیگر تنها زمانی به‌عنوان «سفر» تعریف شود که گردش اقتصادی را هم دربرگیرد، هم آمارهای به دست آمده به سوی هماهنگی و یکسانی میل می‌کنند و هم می‌توان براساس آن به یک برنامه‌ریزی دقیق‌تر به منظور رشد سفر در سال‌های آینده دست یافت. انتقاد بسیاری از کارشناسان گردشگری درباره آمارهای اعلام شده از سوی نهادها و دستگاه‌های حوزه گردشگری، عمدتا مبتنی بر ضعف این نهادها در طراحی، تدوین و اجرای «حساب‌های اقماری» است؛ موضوعی که سال‌هاست سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری عملیاتی شدن آن را به سال بعد موکول می‌کند و همچنان اقتصاد گردشگری از نبود چنین آمار حساب‌شده‌ای رنج می‌برد.

منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد، شنبه 31 فروردین 98، شماره 4587