در نشست پیامدهای کودک‌آزاری عنوان شد؛ خانواده، جامعه مدنی و سازمانها؛ ‌مثلث موثر در پیشگیری از کودک آزاری

نشست علمی تخصصی علل و پیامدهای کودک‌آزاری توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) واحد همدان خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) و برگزار شد.

به‌گزارش روابط عمومی ایسپا به نقل از ایسنا، رئیس مرکز امور وکلای قوه قضائیه استان همدان با بیان اینکه کودک‌آزاری مقوله‌ای نیست که یک نهاد متولی آن باشد، گفت: نخستین تکلیف در آگاهی‌بخشی درباره کودک‌آزاری بر دوش رسانه‌هاست. علیرضا ترکستانی در ‌این نشست ‌با تأکید بر اینکه قدرت رسانه‌ها بر کسی پوشیده نیست، افزود: رسانه‌ها در زمینه آگاهی‌بخشی به والدین درباره آثار مخرب کودک‌آزاری بر روان کودکان اقدام کنند. وی با بیان اینکه آثار مخرب کودک‌آزاری شاید تا پایان عمر قابل درمان و اصلاح نباشد، تصریح کرد: باید صداوسیما با ساخت تیزر و انیمشن کودکان و والدین را نسبت به این موضوع آگاه کنند.

ترکستانی در ادامه با اشاره به اینکه کودک‌آزاری علل مختلفی دارد، یادآور شد: براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی هر گونه آسیب جسمی و روانی کودک به دست والدین و یا افراد ثالث کودک‌آزاری نامیده می‌شود. وی اظهار کرد: در ماده 2 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان آمده است هر نوع آزار و اذیت کودکان و نوجوانان که باعث شود سلامت جسم و روان آنها را به مخاطره بیندازد، کودک‌آزاری تلقی می‌شود. وی با بیان اینکه کودک‌آزاری باید در دو مقوله کودک‌آزاری توسط والدین و توسط دیگران و درخارج از محیط خانواده مورد بحث و بررسی قرار گیرد، گفت: مفهوم کودک‌آزاری رابطه تنگاتنگی با عادات و فرهنگ جوامع دارد، به طوری‌که در برخی از استان‌ها می‌بینیم تنبیه کودکان در خانواده‌ها به عنوان یک راهکار تربیتی تلقی می‌شود و براساس این فرهنگ والدین می‌توانند در حد متعارف تنبیه داشته باشند.

رئیس مرکز امور وکلای قوه قضائیه استان همدان افزود: تا زمانی‌که این فرهنگ و دیدگاه در جامعه وجود داشته باشد که باید کودک را تنبیه کرد، با تصویب قوانین نمی‌توانیم از کودک‌آزاری جلوگیری کنیم. وی با اشاره به ویژگی‌های افراد آزارگر، خاطرنشان کرد: معمولاً مشاهده شده آزارگران از نظر اقتصادی در سطح پایینی قرار دارند و مضطرب و نگران بوده و دارای عقاید سنتی هستند. ترکستانی گفت: براساس پژوهشی که تحت عنوان اثرات کودک‌آزاری و ویژگی‌های شخصیتی کودکان انجام شده است، عوارض کودک‌آزاری برفرزندان مشخص شده و با بالا بردن آگاهی می‌توان پیشگیری را بالا برد.

وی با بیان اینکه وادار کردن کودک به انجام کارهای سخت و طاقت‌فرسا هم شاید جزیی از کودک‌آزاری تلقی شود، ادامه داد: اکثریت قریب به اتفاق افراد مرتکب به کودک‌آزاری، دارای اختلالات شخصیتی، روحی و روانی هستند. ترکستانی درباره اقدامات پیشگیرانه درباره کودک‌آزاری، تأکید کرد: کودک‌آزاری مقوله‌ای نیست که یک نهاد متولی آن باشد بلکه این موضوع مانند زنجیره‌ای است که حلقه‌هایی به آن متصل بوده و اگر حلقه‌ای مفقوده در این‌باره وجود داشته باشد، به هدف نمی‌رسیم. وی با اشاره به اینکه دستگاه قضا با مردم است، تصریح کرد: در بسیاری از موارد جرم‌انگاری می‌شود و اگر قواعد حقوقی نباشد جامعه به هرج و مرج کشیده می‌شود. وی با تأکید بر انجام اقدامات پیشگیرانه و آگاهی‌بخش درباره کودک‌آزاری، گفت: رسانه‌ها وظیفه آگاه‌سازی دارند، به طوری‌که پخش تیزرهایی درباره حقوق کودکان می‌تواند باعث پیشگیری در زمینه کودک‌آزاری به ویژه کودک‌آزاری جنسی شود.

رئیس مرکز امور وکلای قوه قضائیه استان همدان با بیان اینکه در رابطه با کودکان مقررات و قوانین خاصی وجود دارد، خاطرنشان کرد: دستگاه قضا وظیفه اجرای قانون را دارد و مجرم باید معرفی شود و دستگاه قضا عدله کافی را جمع می‌کند. وی با اشاره به اینکه کانون وکلا در استان همدان برای کودکی که بزه دیده باشد، وکیل رایگان می‌گیرد، تأکید کرد: نکته اول در کودک‌آزاری آگاهی دادن به خانواده و کودکان است، سپس ورود مرکز بهداشت و بهزیستی و اگر جرمی اتفاق افتاد، دستگاه قضا در برابر کسانی‌که جرمی علیه کودک انجام داد، قاطع عمل کند. ترکستانی با بیان اینکه متأسفانه شاهد حوادث تلخی در جامعه هستیم، بر اتفاق اخیر در یکی از مدارس غرب تهران اشاره کرد و افزود: این ناظم و مربی از نظر تربیتی دارای اشکال بوده که تصاویر مستهجن را در گوشی خود داشته‌اند، بنابراین اگر معلمی که مشغول به‌کار می‌شود، درست گزینش شده بود از اینگونه اتفاقات جلوگیری به عمل می‌آمد. وی با اشاره به اینکه افشای بعضی از جرائم باعث تکرار جرم می‌شود، تأکید کرد: دامن زدن به مسائل خدمت کردن به فرد بزه‌دیده نیست بلکه باعث تکرار جرم می‌شود؛ به عنوان مثال در بحث «آتنا» رسانه‌ها فکر می‌کنند با عنوان کردن موضوع به او کمک می‌کنند در حالیکه باعث تکرار جرم می‌شوند.

‌همدان در زمینه کودک‌آزاری آمار بدی ندارد

متخصص پزشکی قانونی استان همدان با بیان اینکه کودک‌آزاری از بین نخواهد رفت، گفت: استان همدان در زمینه کودک‌آزاری آمار بدی نداشته و هم‌سطح دیگر استان‌هاست. دکتر علیرضا بهروزی در این نشست ‌با بیان اینکه با توجه به شرایط فرهنگی هر جامعه‌ای تعریف کودک‌آزاری متفاوت است، اظهار کرد: کودکان به لحاظ عدم‌آگاهی کافی از جامعه و اطرافیان و نداشتن قدرت کافی برای دفاع از خود یک طیف بسیار آسیب‌پذیر هستند، بنابراین مراقبت از آنان برای رسیدن به رشد کافی وظیفه والدین است. حال تصور کنید والدینی از لحاظ روحی، جسمی و مالی دچار اختلال‌هایی باشند، بر همین اساس کودک آن خانواده در معرض خطر است.

وی با تأکید بر اینکه متأسفانه توجه جدی به کودکان نشده است به طوریکه در کشور ما هنوز تعریف مشخصی از کودک وجود ندارد، افزود: کودک‌آزاری از بین نخواهد رفت، به طوری‌که استان همدان در زمینه کودک‌آزاری آمار بدی نداشته و هم‌سطح دیگر استان‌هاست. بهروزی با تأکید بر اینکه بالا رفتن آمار به معنای افزایش کودک‌آزاری نیست، ادامه داد: اگر می‌بینم نسبت به سال‌های گذشته آمار کودک‌آزاری بالا رفته بدان معناست که آگاهی جامعه در این زمینه ارتقاء یافته و با توجه به افزایش سطح سواد افراد و بهبود شرایط فرهنگی شاهد اعلام گزارشات کودک‌آزاری بیش از قبل هستیم. وی با اشاره به اینکه پیاده کردن همه آرزوهای برآورده نشده کودکی والدین بر روی کودکان خود یک نوع کودک‌آزاری است، به والدین توصیه کرد: بپذیریم کودک‌آزاری ممکن است نسبت به کودک همه ما رخ دهد هر چند کلاس و یا خانه‌ای که کودک در آن هست از نظر ما بسیار امن باشد، بنابراین اگر این موضوع را جدی بگیریم، می‌توانیم از بروز مشکل جلوگیری کنیم.

این پزشک با اشاره به اینکه ممکن است از سوی افرادی که مورد اعتماد ما هستند حتی یک وکیل، یک پزشک، یک معلم و ... بر کودک ما آسیب وارد شود، خاطرنشان کرد: اکنون جامعه موضوع کودک‌آزاری را پذیرفته و جدی گرفته است این یعنی قدم اول را برای پیشگیری از این معضل برداشته‌ایم. وی از دست رفتن عزت‌ نفس را از آسیب‌های کودک‌آزاری بیان کرد و افزود: آموزش به کودکانی که مورد آزار قرار گرفته‌اند باید ساده، صریح، روشن و مکرر باشد تا کودک دچار مشکل نشده و در آینده خود مشکل‌ساز نشود.بهروزی با اشاره به اینکه رسانه‌ها نقش مهمی در این زمینه دارند، تصریح کرد: اطلاع‌رسانی باید منطقی باشد و این موضوع نیاز دارد که همه ما در هر جایگاهی که هستیم برای وضعیت بهتر قدم برداریم، چرا که این اتفاق ممکن است برای هر یک از فرزندان ما رخ دهد، بنابراین همه باید برای داشتن جامعه‌ای بهتر تلاش کنیم.

علت کودک‌آزاری ‌مواردی چون طلاق، فحشا و فقر است

متخصص بیماری‌های کودکان و فعال حقوق کودکان نیز در دفتر ایسنا، با اشاره به اینکه نمی‌توان علت کودک‌آزاری را مواردی چون طلاق، فحشا و فقر دانست، گفت: کودک‌آزاری بازتابی از علل آسیب‌های اجتماعی است. نصرالله پزشکی با اشاره به اینکه کودک‌آزاری فقط جسمی نیست، اظهار کرد: کودک‌آزاری روحی نوع مخفی از این آزار است که گاها توجه‌ای به آن نمی‌شود؛ به عنوان مثال تست‌زنی‌های بیش از حد و کلاس‌های فشرده نوعی از این کودک‌آزاری است. وی به کنوانسیون حقوق کودکان اشاره کرد و ادامه داد: این کنوانسیون را پذیرفته‌ایم اما عملا آن را اجرا نمی‌کنیم، از طرفی بسیاری از افراد از این کنوانسیون آگاهی ندارند، بر همین اساس عدم آشنایی افراد به ویژه والدین، مربیان مهدها، پزشکان و پرستاران بر امر کودک‌آزاری دامن زده است، چرا که بسیاری از افراد به حقوق کودکان اشراف ندارند. پزشکی در پاسخ به این پرسش که آیا در این کنوانسیون به منع ازدواج کودکان اشاره شده یا خیر؟ پاسخ داد: زمانی‌که کنوانسیون نگارش شد دغدغه این را داشتند که اکثریت کشورها آن را امضا کنند بنابراین از آنجایی‌که بعضی کشورها با این موضوع مخالف بودند ازدواج کودکان حذف شد اما نکاتی که در آن نوشته شده منع ازدواج کودکان هم شاملش می‌شود اما رسما از آن اسم برده نشده است.

وی به نقش مهم تشکل‌های غیردولتی در آگاه‌بخشی جامعه نسبت به مسأله کودک‌آزاری اشاره کرد و افزود: مشکلی که ما در استان داریم این است که تشکل‌ها باید سراغ سازمان‌ها بروند و به جز بهزیستی و گردشگری که خود از تشکل‌های مردمی درخواست کمک و همکاری می‌کنند، دیگر هیچ سازمانی چنین دیدگاهی ندارد. متخصص بیماری‌های کودکان و فعال حقوق کودکان با تأکید بر اینکه مسأله کودک‌آزاری بدون همکاری تشکل‌های مردمی ریشه‌کن نخواهد شد، یادآور شد: باید نقش نهادهای غیردولتی را در این بحث جدی بگیریم.

فرزندان طلاق انواعی از کودک‌آزاری را تجربه می‌کنند

یک جامعه‌شناس گفت: وقتی طلاق در جامعه افزایش پیدا کند به طور طبیعی باید انتظار داشته باشیم فرزندان در این خانواده‌ها انواعی از آزار را تجربه کنند. ‌دکتر اسدالله نقدی نیز در این نشست ‌با بیان اینکه کودک‌آزاری حاصل میزان توسعه‌یافتگی جوامع است، افزود: بخشی از موضوع کودک‌آزاری مربوط به تعریف جوامع از حقوق کودک است.

وی با اشاره به اینکه کودکان گروه خاصی هستند، افزود: کودکان، سالمندان و معلولان و زنان به عنوان گروه‌های خاص تعریف می‌شوند و نیاز به حمایت بیشتر دارند. نقدی با بیان اینکه در جامعه ما قبح اجتماعی انعکاس کودک‌آزاری وجود دارد، تصریح کرد: مادری می‌بیند پدر خانواده فرزندش را مورد تنبیه بدنی قرار می‌دهد اما این موضوع را بیان نمی‌کند در حالیکه اورژانس اجتماعی اعلام کرده 2765 مورد کودک‌آزاری در کشور انجام شده است و بسیاری از اتفاقات گزارش نشده است.

عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا با تأکید براینکه آگاهی اجتماعی باعث شده بسیاری از کودک‌آزاری‌ها گفته شود، یادآور شد: تأسیس اورژانس اجتماعی باعث شده آمار ثبت شود. وی با بیان اینکه وقتی طلاق در جامعه افزایش پیدا کند به طور طبیعی باید انتظار داشته باشیم فرزندان در این خانواده‌ها انواعی از آزار را تجربه کنند، گفت: آمار طلاق عاطفی بسیار بالاست و بچه‌هایی که در این خانواده‌ها هستند، با مشکلات این‌چنینی برخورد می‌کنند. عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا با اشاره به اینکه نوع آزارهای کودکان در طبقات اجتماعی متفاوت است اما به طور کلی کودک‌آزاری بیشتر در خانواده و توسط بستگان نزدیک انجام می‌شود، بیان کرد: یونیسف گزارش کرده 3 چهارم کودکان تجربه انواع مصادیق آزار و خشونت علیه کودکان را تجربه کردند.

وی با بیان اینکه ابزارهای جدید خشونت نیز تولید می‌شود، یادآور شد: کودک‌آزاری صرفا آزارهای سنتی نیست بلکه محیط پیچیده وغریب شهر ممکن است باعث تزاحم برای کودک شودنقدی بزرگترین پیامد کودک‌آزاری را بازتولید کودک آزاردیده در آینده دانست و گفت: ممکن است همه کودکان آزار دیده تبدیل به افراد خطرناک اجتماعی نشوند اما کودکی که تجربه آزار را دارد، معلم، پدر و مادر و مدیر سالمی نخواهد بود. وی ادامه داد: در برخورد با مسائل اجتماعی در دنیا 3 رویکرد وجود دارد به طوریکه غفلت و چشم‌پوشی، کنترل فیزیکی وقهری مبتنی بر مجازات و به رسمیت شناختن و مدیریت کردن 3 رویکرد در برابر مسائل اجتماعی است. این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه باید زمینه‌های بروز کودک‌آزاری را کم کنیم، خاطرنشان کرد: اگر حساسیت و هزینه اجتماعی بالا برود، کودک‌آزاری کم می‌شود. وی خانواده، جامعه مدنی و سازمان‌های متولی را مثلث مؤثر بر پیشگیری و واکسیناسیون اجتماعی در زمینه کودک‌آزاری دانست و گفت: به طور خاص و جزیره‌ای در همدان نمی‌توانیم این موضوع را کنترل کنیم چرا که برخی از مباحث کلان است اما خانواده، جامعه مدنی و سازمان‌های متولی مثلث مؤثر بر پیشگیری و واکسیناسیون اجتماعی در این زمینه هستند.

‌کودکان مادران شاغل بیشتر در معرض کودک‌آزاری قرار می‌گیرند

مسئول اورژانس اجتماعی اداره‌کل بهزیستی استان همدان با تأکید بر اینکه نگرش اجتماعی در کودک‌آزاری تأثیرگذار است، گفت: نگرش منفی درباره آموزش جنسی به کودکان در کودک‌آزاری تأثیرگذار است و اگر نتوانیم این نگرش را تغییر دهیم نمی‌توانیم اقدامی دراین‌باره داشته باشیم. ناصر شایگان هم در این نشست‌ اظهار کرد: کودک‌آزاری یک بُعد فردی دارد به طوریکه کودکانی که با تیپ ویژه‌ای متولد می‌شوند وکودکانی با اختلالات روانی و هایپراکتیو بیشتر در معرض کودک‌آزاری قرار می‌گیرند. وی با اشاره به شرایط خانواده در بروز کودک‌آزاری، اضافه کرد: در خانواده‌هایی که والدین معتاد وجود دارد و کودکانی که مادران شاغل دارند، بیشتر در معرض کودک‌آزاری قرار می‌گیرند.
وی بیکاری اعضای خانواده را یکی دیگر از شرایط  کودک‌آزاری دانست و افزود: شرایط اجتماعی و فرهنگی خانواده‌ها در بروز کودک‌آزاری موثر است به طوریکه سبک تربیتی مبتنی بر خشونت در برخی از خانواده‌ها نهادینه شده است. مسئول اورژانس اجتماعی اداره‌کل بهزیستی استان همدان با تأکید بر اینکه اعمال خشونت برای تغییر رفتار کودکان، آسیب‌رسان است، اظهار کرد: هر کودکی حق دارد از حقوق خود مطلع شود. وی فقر، بیکاری و خشونت را از عوامل اجتماعی در بروز کودک آزاری اعلام کرد و گفت: البته نمی‌توانیم بگوییم کودک‌آزاری در طبقات پایین جامعه رخ می‌دهد و در طبقات بالا وجود ندارد. مسئول اورژانس اجتماعی اداره‌کل بهزیستی استان همدان خاطرنشان کرد: کسانی‌که کودک‌آزاری می‌کنند در دوران کودکی مشکل داشته و نسلی که خشونت ببیند، قطعاً آن را اعمال می‌کند.
وی اختلالات روانی و افسردگی را از پیامدهای کودک‌آزاری دانست و یادآور شد: مشکلات روحی و جسمی در کودک از جمله پیامدهای کودک‌آزاری است. شایگان با بیان اینکه مراجعه به 123 در بهزیستی در حال نهادینه شدن است، تأکید کرد: خوشبختانه این موضوع که کودکان بدانند با چه سامانه‌ای تماس بگیرند در حال نهادینه‌سازی است. رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز در ادامه گفت: آنچه در مقوله کودک‌آزاری مغفول مانده نگاه به پرورش جسمی کودک است به‌طوری که امروز جامعه گریبان‌گیر این مسأله است.

راضیه‌السادات میرمعینی افزود: عدم توجه به پرورش جسمی کودکان باعث شده این افراد در بزرگسالی با لیست بلندبالایی از بیماری‌های غیرواگیر مواجه شوند. وی با تأکید براینکه والدین باید بدانند در قبال اسم پدر و مادر چه مسئولیت سنگینی برعهده دارند، تصریح کرد: متأسفانه استان همدان امروز پرچمدار مصرف دخانیات به ویژه قلیان است.
میرمعینی با اشاره به آثار مخرب مصرف دخانیات در حضور کودکان، بیان کرد:متأسفانه همدان جزء استان‌هایی است که درصد بالایی از کودکان با دود سیگار در ارتباط مستقیم هستند.