در نشست علمی «دانشجو و فضای مجازی» مطرح شد؛ شکل‌گیری تمدن اسلامی بدون فضای مجازی ممکن نیست/عدم استفاده دانشگاه از فضای مجازی در راستای آرمانگرایی

فضای مجازی نقش مهمی در شکل‌گیری هویت دانشجویان و دانشگاهیان ایفا می‌کند و یک فضای تعاملی و دوطرفه با جاذبه‌های فراوان است که کیفیت و نوع خاصی از مناسبات ارتباطی را شکل می‌دهد.

به گزارش روابط عمومي ايسپا به نقل از ایسنا، منطقه همدان، به اعتقاد کاستلز مهمترین تأثیرات انقلاب اطلاعاتی در عصر حاضر می‌توان به تأثیر فناوری‌های نوین اطلاعاتی بر فرهنگ‌ها به صورت کلی و خاص بر فرهنگ دانشجو و دانشگاهیان اشاره کرد. فضای مجازی به عنوان یکی از ابزارهای جهانی شدن ضمن مکان‌زدایی و زمان‌زدایی از روابط اجتماعی افق‌های فرهنگی را گسترش می‌دهد و درک جدیدی از جهان به عنوان یک بافت اجتماعی فرهنگی و اخلاقی معنادار ایجاد می‌کند.

مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا)- دفتر همدان به عنوان یک مرکز علمی با همکاری خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه همدان، با توجه به اهمیت موضوع اقدام به برگزاری سلسله نشست‌ها در زمینه فضای مجازی کرده است. نشست دوم با عنوان دانشجو و فضای مجازی با حضور کارشناسان متخصص از زوایایی مختلف به بررسی این مهم پرداخته است.
یک پژوهشگر در همدان امروز در نشست علمی دانشجو و فضای مجازی در دفتر ایسنا، با بیان اینکه تمدن اسلامی بدون وجود فضای مجازی غیرقابل انتشار است، گفت: در دنیای کنونی ناگزیر به استفاده از این تکنولوژی‌ها هستیم به طوریکه از هر وسیله و تکنولوژی جدیدی می‌توان خوب و یا در مسیر بد از آن بهره‌برداری کرد.

اشکان یوسفی با اشاره به اینکه جنبش‌های نوظهور متأثر از فضای مجازی هستند، افزود: جامعه، جامعه دانشگاهی را به عنوان یک مفسر و منبع قبول دارند به عبارتی دانشجویان می‌توانند به عنوان یک سفیر فرهنگی در جامعه برای فضای مجازی مطرح باشند و با استفاده درست خود از این فضا، آن را برای جامعه تبلیغ کنند.

فضای مجازی پرده‌ها را کنار زده است

وی با تأکید بر اینکه طلاق، سرقت، خیانت و سایر آسیب‌های اجتماعی به علت فضای مجازی نیست، افزود: این آسیب‌ها در حقیقت قبلا هم وجود داشته اما فضای مجازی پرده‌ها را کنار زده و آگاهی مردم را در این زمینه ارتقاء داده است.

وی ادامه داد: گرچه فضای مجازی هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی را نیز به جامعه تحمیل کرده اما در حقیقت این فضا محدودیت رابطه چهره به چهره را نیز رفع کرده است.

آسیب‌های اجتماعی هیچ ارتباطی به فضای مجازی ندارند

یوسفی تأکید کرد: لفظ آسیب‌شناسی را نباید برای فضای مجازی به‌کار ببریم و باید از اینگونه مسائل دوری کنیم چرا که آسیب‌های اجتماعی هیچ ارتباطی به فضای مجازی ندارند. وی با اشاره به اینکه دانشجو را نباید جدای از یک جامعه درنظر گرفت، افزود: مهمترین ویژگی فضای مجازی مطالبه‌گری است که در بستر فضای مجازی این روحیه مطالبه‌گری افزایش یافته است.

وی ادامه داد: تشکیل انواع کمپین‌های دانشجویی، ایجاد فضای علمی در دانشگاه‌ها از طریق بستر فضای مجازی، جهانی‌سازی علم از طریق اشتراک‌گذاری علم به واسطه فضای مجازی و کارآفرینی و اشتغالزایی در این فضا نمونه‌هایی از کارکردهای فضای مجازی در شرایط کنونی است.

 وجود نگاه امنیتی به دانشگاه‌ها

کارشناس سازمان‌های مردم نهاد استانداری همدان نیز در این نشست با اشاره به ارکان کشورهای توسعه‌یافته که دانشگاه، احزاب و رسانه‌ است، اعلام کرد: این سه رکن در مبادلات قدرت تأثیرگذار هستند به طوریکه دانشگاه‌ها حرکت کلی و چشم‌انداز یک جامعه را ترسیم می‌کنند، احزاب سیاسی در حوزه قدرت نقش عملیاتی ایفا می‌کنند و رسانه اتصال‌دهنده بازیکنان عرصه قدرت است.

سیدحسن قشمی با بیان اینکه در کشور ما بر این سه قشر به ویژه دانشگاه‌ها حساسیت و نگاه امنیتی همیشه وجود داشته است، جایگاه دانشجو  و دانشگاه را در جامعه بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: اگر نگاه تاریخی به دانشگاه داشته باشیم مشاهده می‌کنیم قبل از انقلاب به علت انگیزه سیاسی و دغدغه‌ای که در دانشجویان در مخالفت با استکبار و غرب وجود داشت، دانشگاه رکنی فعال بود اما بعد از انقلاب در مسیر اهداف نظام دچار یک انفعال شد که در دوم خرداد 76 دانشجو همراه مردم وارد فعالیت سیاسی شد اما دوباره از سال 84 حرکت دانشجویی تا به امروز دچار سیر افولی شد.

وی با طرح این پرسش که دانشجو تأثیرگذار است یا تأثیرپذیر؟ پاسخ داد: از نظر بنده دانشگاه تأثیرپذیر است چرا که در بحث استفاده از فضای مجازی دانشجو و دانشگاه مانند عامه مردم است که از فضای مجازی(تلگرام) استفاده می‌کند و به عنوان یک ابزار تأثیرگذار در توسعه کشور از آن استفاده نمی‌کند.

عدم استفاده دانشگاه از فضای مجازی در راستای آرمانگرایی

قشمی تأکید کرد: متأسفانه دانشگاه از فضای مجازی در راستای آرمانگرایی خود که رسالت اصلی اوست، توسعه‌طلبی و عدالت‌محوری که در چهارچوب کلی فضای دانشگاه قرار دارد، استفاده نمی‌کند.

وی در بخش دیگری با بیان اینکه سوالی که ایجاد می‌شود این است که فضای مجازی برای ما یک فرصت است یا تهدید؟ توضیح داد: اهمیت و جایگاه فضای مجازی در این اغتشاشات اخیر نمایان شد به طوریکه این عبارت که فضای مجازی و تلگرام بلای جان ما شده است، نشان‌دهنده یک نگاه متزلزل مدیریتی است و اینکه نگاه امنیتی به فضای مجازی یک تهدید به حساب می‌آید اما نگاه جامعه به فضای مجازی به علت محدودیت‌هایی که وجود دارد، یک فرصت است.

قشمی بیان کرد: فضای مجازی بر تحلیل و نگرش جامعه ما تأثیرگذار است و افراد را در باب مسائل کنش‌پذیر می‌کند که در واقع فضای مجازی در آگاهی‌بخشی مردم جامعه توانسته نقش ایفا کند. اگر فضای مجازی در این مسیر پیش رود امکان تغییر نگرش و ایجاد نگرش عمیق و کنش فیزیکی را به دنبال خواهد داشت.

دانشگاه‌ها منفعل هستند

وی با بیان اینکه دانشگاه ‎ ها منفعل هستند، ادامه داد: امام خمینی(ره) فرمودند «دانشگاه مبدأ همه تحولات است» اما پس از انقلاب کدام تحول در جامعه اتفاق افتاد که از دانشگاه نشأت گرفته باشد؟
این مقام مسئول در جمع ‎ بندی سخنانش در باب فضای مجازی و تغییر نگرش در جامعه اظهار کرد: فضای مجازی در حال حاضر توانسته در کنش و نگرش جامعه و به ویژه دانشجویان تأثیر بگذارد اما فعلا این تأثیرگذاری نمود پیدا نکرده و اگر نمود بیابد، یک فرصت است نه تهدید!

وی جایگاه دانشجو و دانشگاه را بسیار فراتر از جایگاه علمی دانست و افزود: اگر دانشگاه صرف آموزش است پس نهاد رهبری‌ها، بسیج، معاونت فرهنگی و انجمن‌ها در دانشگاه‌ها چه نقشی دارند؟

قشمی با بیان اینکه رسالت دانشگاه در گذشته‌های دور با شرایط کنونی تغییر کرده است، افزود: اگر می‌خواهیم دانشگاه از حالت انفعال خارج شود و تأثیرگذار باشد، رسالت دانشجو و دانشگاه در احیای جامعه مدنی رخ خواهد داد، در این صورت است که بسیاری از مشکلات عمومی دانشگاه‌ها نیز برطرف می‌شود.

اعتراضات اخیر نوعی مشارکت مردمی توأم با خشونت بوده

وی با اشاره به اینکه اعتراضات اخیر نوعی مشارکت مردمی اما توأم با خشونت بوده است، افزود: اگر جامعه مدنی شکل گیرد مشارکت مردم همراه با آرامش خواهد بود به طوریکه سازمان‌های مردم‌نهاد در شکل‌گیری این نهاد مدنی به خوبی می‌توانند تأثیرگذار باشند.

این کارشناس با تأکید بر اینکه دانشگاه باید تزریق فرضیه داشته باشد، افزود: دانشگاه و دانشجو می‌توانند تأثیر بسیار خوبی در شکل‌گیری جامعه مدنی ایفا کنند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه 132 هزار و 834 شغل مستقیم از طریق فضای مجازی ایجاد شده است، گفت: آسیب‌شناسی فضای مجازی باید از طریق سیستم‌های حاکمیتی انجام بگیرد، جامعه ما در مسیر تحول است بنابراین در این مسیر باید هزینه‌هایی را نیز متقبل شود/

وی با یبان اینکه هر پدیده و هر اتفاقی که رخ می‌دهد در صورتی‌که با ذائقه ما خوش نباشد، رنگ دین به خود می‌گیریم، خاطرنشان کرد: سیستم و حاکمیت وقتی ما را در مقابل دین قرار می‌دهند، باید قبول کنند که در کشور تغییر و تحولات زیادی رخ داده است.

قشمی با اشاره به اینکه هر وسیله و تکنولوژی آسیب‌‌های خاص خود را دارد، افزود: این بستگی به هنر هر شخصی دارد که از این تکنولوژی چگونه استفاده می‌کند، فضای مجازی در جریان زلزله بسیار خوب وارد شد و فقر مردم را به خوبی به تصویر کشید و واکنش‌های مردم در کمک‌رسانی را به این سمت و سو هدایت کرد.

دانشگاه در برابر همه چیز منفعل شده است

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه دانشگاه در برابر همه چیز منفعل شده است، اظهار کرد: وقتی حاکمیت علوم انسانی را تغییر، اصلاح و یا حذف می‌کند، چنین وضعیتی پیش می‌آید.

باید برای فضای مجازی تولید محتوا داشته باشیم

مدیرکل روابط عمومی استانداری همدان نیز در ارتباط تلفنی بر خبرنگار ایسنا، با تأکید بر اینکه فضای مجازی دستاورد دنیای مدرن است، گفت: برای فضای مجازی باید تولید محتوا داشته باشیم و از نرم‌افزارهای بومی قابل رقابت باید استفاده کنیم.

اسدالله ربانی‌مهر با اشاره به اینکه فضای مجازی یک فرصت است، افزود: باید از این فرصت در جهت ایجاد اشتغال استفاده حداکثری داشته باشیم.

وی بیکاری جوانان و به ویژه دانشگاهیان تحصیلکرده را یکی از مشکلات اصلی دنیای کنونی دانست و اظهار کرد: یکی از مهمترین فضاهایی که می‌تواند در زمینه اشتغال موثر واقع شود، فضای مجازی است اما متأسفانه اکنون از این فضا استفاده درستی نمی‌شود.

تلگرام ظرفیت مناسبی برای اشتغالزایی است

وی افزود: بیش از 752 هزار کانال در تلگرام مجوز دارند و در حال فعالیت هستند، همچنین در طول شبانه‌روز بیش از 2 میلیارد پیام از طریق این فضا جابجا می‌شود که این خود نشانگر این است که این فضا ظرفیت بسیار مناسبی برای اشتغالزایی محسوب می‌شود.

ربانی‌مهر با بیان اینکه انتظار داریم این فضا مورد توجه کارآفرینان قرار گیرد و برای اشتغالزایی بسیار مورد توجه گیرد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر 60 درصد کاربران فضای مجازی را جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند بنابراین با استفاده از این ظرفیت از جوانان برای اشتغالزایی استفاده حداکثری خواهد شد.

معاون فرهنگی امور جوانان اداره‌کل ورزش و جوانان استان همدان به نقش رسانه‌ها در استفاده از ظرفیت فضای مجازی اشاره کرد و گفت: رسانه‌ها با تبلیغ و اطلاع‌رسانی می‌توانند در این فضا ورود پیدا کنند.

بخش بزرگی از فراغت جوانان و نوجوانان در فضای مجازی رخ می‌دهد

وی ادامه داد: بخش بزرگی از فراغت جوانان و نوجوانان در فضای مجازی رخ می‌دهد و با توجه به اینکه دانشجویان و جوانان مخاطب اصلی این فضا هستند، ظرفیت این فضا را دوچندان کرده است که در صورت استفاده از این ظرفیت در جهت اشتغال، تولیدات ارتقاء یافته و فضای کسب و کار بهبود خواهد یافت.
ربانی‌مهر در پایان گفت: در حوادث اخیر با بستن فضای مجازی شمار زیادی از افراد شغل خود را از دست دادند بنابراین با تولید محتوا می‌توان استفاده حداکثری از فضای مجازی را برد.

فضای مجازی سطح سلیقه مردم را ارتقاء داده است

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی واحد همدان نیز در ادامه با تأکید بر اینکه سطح سلیقه مردم به استفاده از فضای مجازی در شرایط کنونی ارتقاء یافته است، گفت: امروزه با وجود فضای مجازی، کسی در روزنامه و یا صداوسیما به دنبال سخنان رئیس جمهور نیست.

فاطمه عزیزی‌هرمز اظهار کرد: متأسفانه امروزه اساتید در موضوعات مهم نه تنها خود را کنار کشیده‌اند بلکه دانشجویان را به سمت خروج از کشور تشویق می‌کنند.