ساختمان های مشابه پلاسکو در پیمایش ایسپا؛ فاضلی در نشست خبری گزارش بررسی حادثه پلاسکو: ٧.٦ درصد منازل تهران سیستم اطفای حریق دارند و در ٥.٤ درصد منازل شلنگ آتش نشانی نصب شده.

هیأت ویژه بررسی حادثه پلاسکو در نشست خبری :

شهردار تهران موظف به ایمن سازی ساختمان پلاسکو بود

 فرماندهی عملیات بر اساس استانداردهای جهانی نبود / پلاسکو دیر تخلیه شد

 به گزارش روابط عمومی ایسپا به نقل از روزنامه ایران؛ 9 بهمن ماه 95، درست بعد از گذشت 9 روز از فاجعه ملی پلاسکو، رئیس جمهوری در حکمی یک هیأت 9 نفره را مکلف کرد تا در قالب کمیته‌های تخصصی، گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو را ظرف مدت 2 ماه آماده کند. هیأت دو روز بعد از دریافت حکم رئیس جمهوری کار رسمی خود را آغاز و در تاریخ شانزدهم فروردین ماه امسال هم براساس مهلت تعیین شده، گزارش نهایی خود را اعلام کرد. برهمین اساس اعضای این هیأت که این گزارش را در هزار و 700 صفحه تهیه کرده و برای نخستین بار، بررسی حادثه‌ای را در این مقیاس با ترکیبی از غیر دولتی‌ها و بالاترین متخصصان مستقل و استادان دانشگاه انجام داده بودند، دیروز در کنفرانس خبری 3 ساعته رودرروی خبرنگاران و دانشگاهیان قرار گرفتند تا به دور از سو گیری‌های سیاسی و سازمانی، به همه ابهامات و سؤالات پاسخ دهند. پیش از این و همزمان با ارائه گزارش در روز چهارشنبه، برخی مسئولان از جمله یکی از اعضای شورای شهر به ارائه این گزارش به بهانه کلی بودن، نقدهایی وارد کرده بودند! این درحالی بود که بنا به گفته اعضای هیأت، این گزارش کاملاً علمی و مستند تهیه شده و برای همه ایرادات وارده نیز یک دلیل مستند وجود دارد.

 سید باقرمرتضوی، عضو هیأت ویژه بررسی حادثه پلاسکو با بیان اینکه در ساختمان‌های بلند مرتبه، اولویت با جلوگیری از گسترش حریق و سپس حمله است، گفت: در این شرایط نیروی انتظامی باید تا شعاع 60 متری، همه را حتی شده با زور از محل حادثه دور می‌کرد، اما عکس‌ها حکایت از تجمع مردم مثل زمان راهپیمایی‌ها داشت.

وی با بیان اینکه آتش‌سوزی در ساعت 7 و 58 دقیقه صبح شروع و نخستین تیم آتش‌نشانی در ساعت 8 اعزام شد، گفت: باید از طبقه دهم عملیات را شروع می‌کردند و در طبقه 11 استندآپ و از طبقه 12 هم برای جست‌و‌جو می‌رفتند؛ اما این کار را نکردند و آقایان اول به طبقه 10 که در شرایط استاندارد قرار نداشت و بعد به طبقه 11 رفتند و متأسفانه تخلیه و عملیات طبق اصول استاندارد حمله به آتش انجام نشد.

 مرتضوی با بیان اینکه در زمان حادثه برق ساختمان قطع نشده بود، گفت: بررسی بی‌سیم‌ها نشان می‌دهد که نیروهای مزاحم تا دقایق آخر هم حضور داشتند. ضمن اینکه آتش‌نشانی تیم ایمنی نداشته و متأسفانه همچنان هم تیم سازه و ایمنی ندارد. براساس بررسی‌های ما، نیروهای آتش‌نشانی باید قبل از ساعت 10:50 همه نیروها را از ساختمان بیرون می‌کردند، اما دستور تخلیه دیر و بعد از ساعت 11 (همزمان با ریزش) یعنی 3 ساعت بعد صادر شد. از طرفی آتش‌نشانی باید در تیم لابی ورود و خروج افراد را ثبت می‌کرد که این کار انجام نشد.

 وی با بیان اینکه حادثه پلاسکو در حد بحران ملی نبود و حداکثر یک شرایط اضطراری سطح 2 بعد از ریزش محسوب می‌شد، گفت: در آن شرایط باید یک فرمانده کارکشته و با تجربه کار را برعهده می‌گرفت که من چنین چیزی را ندیدم، حتی از آن فرد پرسیدم شما کجا مدرک گرفته و دوره دیده‌اید؟ البته این به معنای نفی تلاش افراد نیست، اما اگربا توجه به مانورو آموزشی که دیده بودند، نقشه‌ها را بازسازی می‌کردند می‌توانستند به جای 3 تونل، در همان ابتدا با حفر یک تونل به اجساد برسند.

مرتضوی با بیان اینکه در این حادثه سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران عملاً نقشی نداشت، گفت: درحالیکه باید فرماندهی واحد مدیریت بحران وجود داشته باشد و ما نمونه این عملکرد موفق را در سیل عسلویه دیدیم که در پنجاه سال گذشته بی‌سابقه بود و بخوبی مدیریت شد.

 وی درباره لزوم استفاده از هلی کوپتر هم تأکید کرد که نیازی به استفاده از بالگرد در این حادثه نبود.از طرفی امکانات آتش‌نشانی نیز برای این حریق کافی بود و فوم هم در جای درست استفاده شده بود.

به گفته مرتضوی؛ فرماندهی عملیات براساس استانداردهای موجود دنیا اتفاق نیفتاده، یکبار اعلام می‌کردند آتش خاموش شده، یکبار می‌گفتند تلفات کمی داشتیم، همچنین سطح آموزش آتش‌نشان‌ها هم با استاندارد موجود، فاصله بسیار زیادی دارد.

او تأکید کرد که فرمانده میدان هنگام حریق آتش‌نشانی و پس از ریزش، شهردار تهران بوده است.

مرتضوی درباره اینکه آیا فردی در موتورخانه زنده بود یا خیر هم گفت: چهار نفر در موتورخانه بودند، اما اینکه زنده بودند یا خیر نمی‌دانیم و پیامکی هم نبوده و من بی‌سیم‌ها و... را چندین بار گوش کردم.

دکتر سعید بختیاری، یکی از اعضای 9 نفره این هیأت با تشریح دلایل گسترش سریع حریق در پلاسکو، با بیان اینکه این ساختمان در زمان ریزش، نقطه ضعف‌های بسیاری داشته است، گفت: بار بالای حریق در ساختمان، اشکالات پلکان‌ها، عدم انطباق راه خروج با یک طراحی صحیح، عدم رعایت اصول ایمنی در برابر حریق، نبود هرگونه فضابندی و جداسازی مقاوم در برابر آتش، نبود سیستم بارنده خودکار، تعداد زیاد کپسول‌های گاز پیک نیکی و وجود موانع زیاد بر سر راه آتش‌نشان‌ها در راهروها از جمله این دلایل بودند.

وی با اشاره به مدل‌سازی رایانه‌ای که در این زمینه انجام شده، افزود: در زمان حادثه، آتش از طریق سقف‌های کاذب و راه پله‌ها به طبقات بالا سرایت کرده ودر همان دقایق ابتدایی، دود، تیرگی و افزایش دما مسیر پلکان را بسته است. همچنین آزمایش روی ضایعات و پسماندها حکایت از دمای 500 تا 700 درجه‌ای روی بتن‌ها دارد.

مهندس آقا کوچک، دیگرعضو هیأت نیز با بیان اینکه بزرگترین مشکل و چالش در این حادثه، نبود نقشه‌ها و اطلاعات ساختمان بود، گفت: بنابه اظهارات مالک، نقشه‌های ساختمان در طبقه 14 قرار داشته که در هنگام آتش‌سوزی از بین رفته است. البته ما با صرف وقت بسیار زیاد و عکس های زمان ساخت توانستیم نقشه‌های آن را بازطراحی کنیم. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که ساختمان قبل از آتش‌سوزی، حاشیه اطمینان کافی برای تحمل بارهای ثقلی داشته است، اگرچه معتقدم خود سازه اصلی با آیین نامه‌های جدید متفاوت است، اما می‌توانسته بارهای موجود را تحمل کند.

وی با بیان اینکه دلیل اصلی خرابی سازه ها در اثر آتش، کاهش مقاومت و سختی مصالح سازه‌ای با افزایش درجه حرارت بوده است، گفت: بجز انفجارهای معدود ناشی از انفجار کپسول‌های گاز شواهدی مبنی بر انفجار برنامه‌ریزی شده یا گسترده وجود ندارد و این موضوع را به هیچ عنوان تأیید نمی‌کنیم. اگرچه ساختمان‌های مشابه پلاسکو، در سطح شهر بسیار بوده و باید شناسایی، درجه‌بندی شده و برنامه عمل برای کاهش آسیب‌پذیری تدوین شود.

مهدی هداوند، عضو کمیته حقوقی این هیأت هم با بیان اینکه شهرداری وظیفه داشته که اگر مالک ساختمان نسبت به ایمن‌سازی آن اقدام نکند در اجرای قانون شخصاً وارد شده و نسبت به ایمن‌سازی آن اقدام کند که این اقدام را انجام نداده است، گفت: بر اساس اعلام تأمین اجتماعی 300 کد کارگاهی در ساختمان پلاسکو وجود داشته که باید در این زمینه اقدام می‌شده است، اگرچه ساختمان تجاری بوده، اما مسئولیت‌هایی در مورد کارگاه‌ها وجود داشته است.در باره وزارت کشور هم گرچه در این مورد سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران مسئول است، اما وزارت کشور باید بر شهرداری‌ها برای اجرای مبحث 22 نظارت می‌کرده و از سوی دیگر از سال 93 قانون مدیریت بحران کشور به پایان رسیده و برای تهیه و ابلاغ قانون جدید، اقدامی انجام نشده است.

هداوند با بیان اینکه طبق استانداردها، ساختمانهای مشابه به علت ریزش باید بعد از 3 ساعت کاملاً تخلیه شود، گفت: ما قاعده مشخصی برای خروج نداریم و این به فرمانده بستگی دارد؛ اما اگر بخواهیم سه ساعت را مد نظر قرار دهیم بایدحوالی ساعت 11 تخلیه انجام می‌شد.وی با اشاره به سخنان منتشر شده از شهردار تهران درباره اینکه پلاسکو را به خاطر شرایط اقتصادی کسبه پلمب نکرده است، گفت: رفع خطر با تعطیلی ساختمان منافاتی ندارد، اما اگر نیاز به تعطیلی باشد، حتماً باید تعطیل شود.

نصرالله طهماسبی، رئیس کمیته بیمه و شورای خسارت هیأت ویژه هم با بیان اینکه از 297 واحد موجود در ساختمان اصلی تنها 167 واحد بیمه بوده‌اند، گفت: ساختمان در سال 90 و 91 یکبار تأسیسات و سازه را بیمه کرده، اما بیمه نامه آن تمدید نشده بود. که در این زمینه دو روایت شورای ساختمان و شرکت بیمه وجود دارد.

وی با اشاره به 300 کد کارگاهی از مجموع 580 واحد موجود در پلاسکو گفت:کل خسارت پرداخت شده به این 167 واحد تا زمان تهیه این گزارش، حدود 18 میلیارد تومان بوده است. البته برای ساختمان 5 طبقه مجاور نیز برای 137 مورد، تاکنون بیش از 10 میلیارد تومان پرداخت شده است. محمد فاضلی، عضو کمیته اجتماعی این هیأت نیز با بیان اینکه در کشوری زندگی می‌کنیم که در یکسال اخیر۷۵ درصد مردم بر اساس پیمایشی که انجام دادیم هیچ برنامه‌ مرتبط با ایمنی ندیده‌اند؛ گفت: در کشور ما تولید تجهیزات ایمنی بسیار نامناسب انجام می‌شود، حال چطور می‌شود که در کشوری با 80 میلیون نفر جمعیت این افراد نسبت به خریدگوشی آخرین مدل در بازار و خرید ال‌سی‌دی حساسیت دارند اما بر اساس پیمایش ما ۶۴ درصد مردم در خانه کپسول اطفای حریق ندارند.این درحالی است که در آلمان ۲۷ هزار نفر آتش‌نشان رسمی وجود دارد و یک میلیون و 55 هزار نفر آتش‌نشان داوطلب دارد که این امر به معنای مشارکت در ایمنی است.

وی ادامه داد: جامعه ما، جامعه مسائل حل نشده است، هیچ سقوط هواپیمایی انتهایش مشخص نمی‌شود، هیچ ملک نجومی به نتیجه نمی‌رسد و هیچ حقوق نجومی مشخص نمی‌شود، سرانجام هیچ اسیدپاشی معلوم نمی‌شود و... و من امیدوارم به یک رستاخیز آگاهی برسیم و کمیته رسیدگی پلاسکو به قانون تبدیل شود.

وی اظهار کرد: آمار ما توسط ایسپا (منبع آماری معتبر ایران) و با نمونه آماری 4600 نفر انجام شده است. تحقیقات دیگری هم توسط ایسپا با حدود 300 نفر از کارفرمایان انجام شده است که شرایط مشابه پلاسکو داشتند.فاضلی با اعتقاد به اینکه پخش زنده 10 روزه حادثه از رسانه ملی آن را به بحرانی ملی تبدیل کرد، گفت: حادثه‌ای که به گفته آقای مرتضوی سطح دو بوده است. اینکه چه کسی تصمیم گرفته 24 ساعته در ده روز حادثه پخش شود معلوم نیست. این حادثه برای حساسیت جامعه مثبت بوده، اما اینکه یک حادثه غمبار ساعت‌ها در طول روز پخش شود برای جامعه خوب نیست و باید یک پروتکل در این زمینه ایجاد شود.