نتایج تحقیق ایسپا در خصوص کیفیت زندگی؛ «سلامت جسمانی ساکنین روستا کمتر از جامعه شهری، گیلان در رتبه اول»

به گزارش روابط عمومی ایسپا، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) وابسته به جهاددانشگاهی در سال 93 اقدام به انجام نظرسنجی ملی با موضوع بررسی کیفیت زندگی مردم ایران نمود. برای سنجش کیفیت زندگی معمولاً از دو روش ذهنی و عینی استفاده می شود که بررسی اخیر ایسپا از نوع سنجش ذهنی بوده است. برطبق این گزارش در روش سنجش ذهني، ارزيابي ذهني فرد از شرايط کلی زندگی اش و نحوه نگرش وي به اين شرايط منعکس می شود. وضعيت ابعاد ذهني از پيمايش ادراکات، ارزيابي­ ها و رضايت اعضاي جامعه آماري به ­دست مي ­آيد و یافته­ ها برپايۀ چگونگي درک و توصيف مردم از وضع خود استوار است. بر این اساس ایسپا برای بررسی ارزیابی مردم از وضعیت کیفیت زندگی خود از پرسشنامه سازمان بهداشت جهانی بهره برده است. این پرسشنامه که در ایران نیز آزمون شده و مورد تأیید قرار گرفته است شامل 24 سؤال است که شامل 4 بعد سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت اجتماعی و سلامت محیط است. این طرح در کلیه استان­ ها و با حجم نمونه 10160 نفر در نقاط شهری و روستایی کشور انجام شده است. 50.7 درصد نمونه را زنان و 49.3 درصد را زنان تشکیل داده ­اند. میانگین سنی پاسخگویان 38 سال، جوان ترین فرد نمونه 18 و مسن ­ترین فرد نمونه 95 سال سن داشته است. 52.9 درصد حجم نمونه در مراکز استان ­ها، 15.9 درصد در شهرهای غیر از مرکز استان و 31.2 درصد نیز در روستاها ساکن بوده­اند. 

در این تحقیق شاخص رضایت از وضعیت جسمانی توسط 7 سؤال مورد سنجش قرار گرفته است. در یکی از سؤالاتی که در راستای سنجش بعد سلامت جسمانی مطرح شد از شهروندان پرسيده شد که «درد جسماني، چقدر مانع انجام کارهاي مورد نظر شما مي­ شود؟» که 22.1 درصد مردم درد جسماني خود را در حد زياد و خيلي زياد دانسته ­اند. ميانگين 2.5 بر روی طیف 1 تا 5 در اين سؤال بيانگر آن است که شهروندان ميزان درد جسماني خود را در حد پایینی ارزيابي کرده ­اند.

 در سؤال دیگری از شهروندان پرسيده شد که «جهت انجام فعاليت­ هاي روزمره زندگي، چقدر به درمان­ هاي طبي نيازمند هستيد؟» که 18 درصد در حد زياد و خيلي زياد خود را نيازمند درمان­ هاي طبي دانسته­ اند. ميانگين 2.4 از 5 در اين سؤال نیز بيانگر آن است که نياز شهروندان به درمان­ هاي طبي در حد کم ارزيابي مي‌شود.

 سؤالی دیگر با این مضمون که «آيا براي زندگي روزمره انرژي کافي داريد؟» پرسیده شد که 43.1 درصد شهروندان ميزان انرژي خود را براي زندگي روزمره در حد زياد و خيلي زياد و  37.9 درصد در حد متوسط دانسته­ اند. ميانگين 3.3 از 5 در اين سؤال بيانگر آن است که شهروندان ميزان انرژي خود را در زندگي روزمره بالاتر از متوسط ارزيابي کرده ­اند.

در سوال بعدی از شهروندان پرسیده شد « تحرک و چابکي شما چقدر است؟» 39.8 درصد شهروندان تحرک و چابکي خود را در حد زياد و خيلي زياد ارزيابي کرده ­اند، 37.0 درصد در حد متوسط دانسته ­اند. ميانگين 3.2 از 5 در اين سؤال بيانگر آن است که شهروندان ميزان تحرک و چابکي خود را بالاتر از متوسط ارزيابي کرده ­اند.

 در سؤال دیگری پرسيده شد که «چقدر از وضعيت خواب خود راضي هستيد؟» که 40.2 درصد شهروندان رضايت از وضعيت خواب خود را در حد زياد و خيلي زياد ارزيابي کرده ­اند، 36.2 درصد در حد متوسط و 22.4 درصد نيز ميزان رضايت خود را از وضعيت خواب خود کم و خيلي کم دانسته ­اند. ميانگين 3.2 از 5 در اين سؤال بيانگر آن است که شهروندان ميزان رضايت از خواب خود را بالاتر از متوسط ارزيابي کرده ­اند.

در سؤال دیگری از شهروندان پرسيده شد که «چقدر از توانايي خود در انجام فعاليت ­هاي روزمره راضي هستيد؟» 42 درصد شهروندان ميزان رضايت خود را از توانايي در انجام فعاليت ­هاي روزمره در حد متوسط ارزيابي کرده ­اند، 38.7 درصد در حد زياد و خيلي زياد و 18.1 درصد نيز ميزان رضايت خود را از توانايي در انجام فعاليت­ ها کم و خيلي کم دانسته ­اند. ميانگين 3.2 از 5 در اين سؤال بيانگر آن است که شهروندان ميزان توانايي خود را در انجام فعاليت ­هاي روزانه در حد متوسط ارزيابي کرده ­اند.

در سؤال بعدی از شهروندان پرسيده شد که «چقدر در استفاده از ظرفيت کاري خود، از خود رضايت داريد؟» 40.5 درصد شهروندان در استفاده از ظرفيت کاري خود در حد متوسط رضايت دارند، 39 درصد در حد زياد و خيلي زياد و 19.3 درصد نيز ميزان رضايت خود را در استفاده از ظرفيت کاري خويش کم و خيلي کم دانسته ­اند. ميانگين 3.2 از 5 در اين سؤال بيانگر آن است که شهروندان ميزان رضايت خود را در اين زمينه در حد متوسط ارزيابي کرده ­اند.

بر اساس نتایج تحقیق مردان و زنان و مجردین و متأهلین تقریباً به یک اندازه از سلامت جسمانی خود رضایت دارند. با افزایش سن رضایت از سلامت جسمانی کاهش پیدا می­ کند، رضایت از سلامت جسمانی در دانشگاهیان بیش از غیر دانشگاهیان می ­باشد. میزان رضایت از سلامت جسمانی در روستاها کمتر از بقیه نقاط کشور است. در این تحقیق افراد به چهار گروه (سالم، دارای بیماری مزمن، دارای بیماری غیرمزمن و دارای بیماری مزمن و غیرمزمن) تقسیم شدند. بر اساس يافته‌های این تحقیق ميانگين رضايت از سلامت جسماني افراد سالم 51.2، افراد داراي بيماري مزمن 48.5، افراد داراي بيماري غيرمزمن 48.8 و افراد داراي بيماري مزمن و غيرمزمن 46.3 به دست آمده است. بنابراین ميزان رضايت از سلامت جسماني افراد سالم بيش از سايرين است و در عين حال ميزان رضايت از سلامت جسماني افراد داراي بيماري مزمن و غيرمزمن کمتر از سايرين است. استان گيلان با ميانگين 65.7، آذربايجان غربي با ميانگين 63.0 و اصفهان با ميانگين 60.2 در رده ­هاي اول تا سوم سلامت جسماني قرار گرفته ­اند و استان‌هاي خراسان شمالی با ميانگين 52.7، اردبيل با ميانگين 54.5 و خراسان جنوبی با ميانگين 54.7 در رد ه­هاي آخر قرار گرفته­اند. گفتنی است میانگین سلامت جسمانی در استان تهران برابر با 57.7 است.