دكتر جبار رحماني، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی گفت: نظرسنجي ها نقشي كليدي در سیاستگذاري هاي اجتماعي دارند و نبض جامعه را نشان مي دهد.

دکتر جبار رحماني در گفتگو با روابط عمومی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با تاکید بر اهمیت نظرسنجی گفت: نظرسنجي ها نقشي كليدي در سیاستگذاري هاي اجتماعي دارند. اگرچه نظرسنجي قدرت تبيين امور و شرايط جامعه را ندارند، اما نبض جامعه را نشان مي دهد. خطر مهمي كه در اين باره وجود دارد نوعي سوء فهم يا تفسير داده هاي نظرسنجي توسط غير متخصصان است كه متاسفانه در فرهنگ ما اين مساله بسیار دیده می شود. 

عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی روش های کیفی را مکمل روش های کمی در فهم افکار عمومی دانست و افزود: روشهاي كيفي نسبت هاي مختلفي با روشهاي كمي پيمايشي دارند، و مهم استفاده از هردوي آنها به عنوان مكمل يكديگر است، نظرسنجي ها ميتوانند تجلي بيروني يك وضعيت روحي و رواني جامعه را در امور مورد مطالعه نشان دهند و نتايج آنها نيز از طريق فرمولهاي آماري قابليت تعميم به جامعه را دارند، در حاليكه مهمترين كمك روشهاي كيفي، افزايش قدرت تببين و تفسير ما در فهم نتايج آماري است.

وی ادامه داد: روشهاي كيفي از يك سو مي توانند ما را متوجه جريان هاي دروني جامعه كنند و ايده هايي براي نظر سنجي به ما دهند، از سوي ديگر به نحوه فهم و تفسير امور جامعه کمک می کنند. به عبارت ديگر روش هاي كيفي به عنوان مكمل نظرسنجي، دو نقش را بر عهده دارند، راهي براي خلق ايده هاي نو و راهي براي تعميق قدرت تفسير ما از ديدگاه هاي مردم.

اين استاد دانشگاه در ادامه به بیان راهكارهاي اجرايي كردن روشهاي كيفي در افكار سنجي پرداخت و بیان کرد: با توجه به اینکه روشهاي كيفي انواع مختلفي  دارند، هركدام مي توانند نقشي جداگانه و متمايز در كنار نظرسنجي داشته باشند. روشهایی مانند مصاحبه پژوهشي، گراندد تئوري، تحليل محتوا و تحليل گفتمان و... هركدام مي توانند به ما كمك كنند.

وی با اشاره به اهمیت مردم نگاری در علوم اجتماعی تاکید کرد: جامع ترین روش كيفي كه مي تواند به ما كمك كند تا وارد عمق زندگي مردم شده و دلالت هاي ديدگاه هاي مردم در امور را در بطن و متن زندگيشان بفهمیم، روش های "مردم نگارانه" است. رسالت این روش ورود به اعماق زندگي است و در این راستا از جميع تكنيك ها و روش هاي كيفي ديگر نيز استفاده مي كند.

رحمانی درباره توجه مسئولين به نظر سنجي در ايران عنوان کرد: متاسفانه علي رغم وجود منابع خيلي خوب از نظر سنجي ها، به دليل عدم انجام مراحل تكميلي بعد، يعني استفاده از متخصصان براي تبيين و تفسير داده ها، نظرسنجي ها و دلالتهاي آنها براي سياستگذاري به نتيجه مطلوب نمي رسد. به همین دلیل در عمل نظرسنجي به سطوح مديريتي خاص و نمايشگاهي براي مديران تقليل يافته و حلقه هاي ارتباطي نظرسنجي ها با متخصصان تحليلگر و سياستگذار خيلي ضعيف است. همين مساله سبب ناكارآمدي تلاش ها اوليه در نظر سنجي ها شده است.

وی درباره جايگاه ايسپا در نظر سنجي های امروز ايران گفت: ايسپا در حال حاضر يكي از مهمترين مراكز نظرسنجي در ايران است. همين كه ما مركز معتبري براي نظر سنجي داشته باشيم، بسيارمهم و حياتي است زیرا يكي از مشكلات ما در ايران، دستكاري مديران در نتايج نظرسنجي ها به خاطر منافع شخصي و حزبي است كه همين موضوع جوي از بي اعتمادي را نيز ايجاد مي كند.

رحمانی با اشاره به لزوم توجه به تحلیل داده ها تصریح کرد:  دانشگاه ها و مراكز سياستگذاري بايد متخصصان تحليلگر و سياستگذار را در عرصه تحلیل داده ها وارد كار كنند. يك گام كوچك در اين زمينه ايجاد دسترسي آزادانه تر براي محققان و متخصصان به نتايج نظرسنجي هاست. تكميل اين حلقه هم به كاربردي شدن نتايج نظرسنجي ها كمك مي كند و هم سبب ارتقاي كيفيت و دقت آنها خواهند شد.