افكار عمومى (Public opinion) يكى از جنجالى ترين موضوعات در علوم اجتماعى است كه از دو واژه Poll (نظرخواهى) و Public (عمومى، عامه) گرفته شده است. افكار عمومى برخاسته از ضمير باطن يك ملت و نوعى واكنش مردم است نسبت به موضوعى كه در سرنوشت آنها تاثير مى گذارد. اين واژه در اصل (Doxa) به معنى نظر بوده است. آلن بيرو در تعريف آن مى نويسد: افكار عمومى عبارتند از «طرز تلقى و واكنش جمعى و مشهود اكثريت افراد يك جامعه در مقابل رويدادهاى اجتماعى كه اغلب مهم تلقى مى شوند.»۱ مطالعه افكار عمومى و شناخت آن كه ارتباط نزديكى به شناخت مردم دارد، از قرن ها پيش مورد توجه سياستگزاران (اجتماعى، سياسى، فرهنگى و اقتصادى) بوده است. به دنبال آن از ده ها سال پيش در كشورهاى مردم سالار جهان تبديل به يك مسئله موثر و با اهميت شده است و مردم و حكومت هاى اين گونه كشورها هر روز جايگاه والاترى براى آن قائل مى شوند. در واقع بايد گفت اين گونه كشورها همواره براساس نظرات مردم به تصميم گيرى مى پردازند و يا اقدامات خود را اصلاح مى نمايند. در حكومت هاى مردم سالار اطلاع از اينكه مردم به چه فكر مى كنند و نظراتشان نسبت به مسائل چگونه است از اهميت زيادى برخوردار است چرا كه بدين وسيله نهادها، سازمان ها، موسسات، كارخانجات و شخصيت ها به مقبوليت خدمات خود پى مى برند و از طريق بازسازى خود يا گاه با نفوذ بر افكار عمومى آن را جلب و يا به سمت منافع خود سوق مى دهند. ديويد هيوم فيلسوف انگليسى تا بدان حد افكار عمومى را موثر مى دانست كه معتقد بود: «افكار عمومى شكل دهنده دولت ها است.» در خصوص اينكه چه عواملى آن را به وجود مى آورند نظرات مختلفى وجود دارد. «لازارسفلد» و «برسون» افراد مطلع يا گروه هاى مرجع را عوامل پيدايش افكار عمومى مى دانند اما «ماكس وبر» نقش رهبران كاريزماتيك را در اين مقوله بااهميت تلقى مى كند. برخى نيز «سهم شايعه را در تشكيل افكار عمومى انكارناپذير دانسته اند.»۲ احزاب سياسى نيز سهم بسزايى در شكل دهى افكار عمومى دارند و در فقدان احزاب سياسى فعال و موثر، وسايل ارتباط جمعى، رهبران بانفوذ، اماكن مذهبى مانند مسجد هستند كه افكار عمومى را شكل مى دهند. اگر افكار عمومى با سياست ها و برنامه هاى كلان مسئولان همنوايى نداشته باشد، بدون ترديد امكان توفيق آنان بسيار كم خواهد شد. نظرسنجى يكى از معمول ترين شيوه هاى سنجش افكار است. در واقع نيازها و كمبودهاى هر جامعه، با تحقيق و نظرسنجى روشن مى شود. در واقع بدين وسيله انديشه ها و افكار پنهان جامعه به سطح آورده مى شوند. اصطلاح نظرسنجى در جامعه شناسى «kap study»۳ خوانده مى شود. نظرسنجى سعى دارد افكار عمومى را درباره مسائل مختلف براى مسئولان و نهادهاى مربوط نشان دهد و اطلاعات لازم را براى تصميم گيرى در اختيارشان قرار دهد و ارتباطى بين مردم و مسئولان باشد. اين حرفه امروزه تبديل به يك صنعت شده است و از اين طريق بسيارى از پژوهشگران و علاقه مندان خصوصاً دانشجويان به تجارب عملى براى آشنايى با روش تحقيق در علوم تحقيق دست مى يابند و حتى به كسب درآمد مى پردازند.