به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در مورد وضعیت فرهنگی دانشگاه‌ها بالاخص وضعیت دینی در دانشگا‌ها حرف و حدیث‌های زیادی شنیده می‌شود به گونه‌ای که اکثر مواقع وضعیت فرهنگی دانشگاه با دید بدبینانه مورد قضاوت قرار می‌گیرد. حال آنکه رصد وضعیت فرهنگی دانشگاه‌ها نیازمند کار علمی در این زمینه است. یکی از مراکزی که نگرش‌ها و گرایش‌های فرهنگی جامعه و بالاخص دانشجویان را رصد می‌کند مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) است. به همین منظور گفت‌وگویی با مهدی رفیعی بهابادی معاون پژوهشی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) انجام شده تا در مورد وضعیت فرهنگی و به ویژه وضعیت شاخص‌های دینی در دانشگاه اطلاعات دقیق-تری در اختیار مخاطبان قرار بگیرد.

در ابتدا بفرمایید آیا رصد وضعیت فرهنگی دانشگاه‌ها جزء اولویت‌های ایسپا محسوب می‌شود؟
رسالت ایسپا در کنار رصد افکار عمومی مردم بررسی تحولات حوزه دانشگاه نیز هست و می‌توان گفت رصد این تحولات جز اولویت‌های اصلی ایسپا بوده و هست. کارهایی نیز تاکنون در حوزه‌های نگرش-های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در سطح دانشگاه‌ها انجام شده است.
آخرین کاری که در این حوزه توسط ایسپا انجام شده چه طرحی بوده است؟
در سال ۱۳۹۴ ایسپا طرح ملی سبک زندگی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی کشور را با مشارکت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی به انجام رساند. این طرح بر اساس الگوی آرمانی فارغ‌التحصیل شایسته نظام آموزش عالی ایران اجرا شد که در معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی طراحی شده بود. شاخص‌های کلی در نظرگرفته شده در مدل مفهومی این تحقیق شامل بنده مؤمن خداوند در امور هفتگانه اخلاق و تعهدات اجتماعی، شاخص‌های عبادی و مناسک (دینداری)، شاخص خانواده، نگرش‌های سیاسی اجتماعی، محیط زیست، نقش داشتن در توسعه اقتصادی دانش‌بنیان جامعه و رشد فردی بوده است. در واقع در این طرح میزان نزدیکی دانشگاه‌ها با این مدل آرمانی مورد بررسی قرار گرفت.

در این طرح چند دانشگاه مورد بررسی قرار گرفتند؟
نمونه آماری در این طرح از ۴۰ دانشگاه دولتی کشور در ۳۱ استان انتخاب شدند که هم شامل دانشگاه-های تابعه وزارت علوم و هم دانشگاه‌های علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت می‌شد. حدود ۴۹ درصد دانشجویان پاسخگو، در مقطع کار‌شناسی، ۳۳ درصد در مقطع کار‌شناسی ارشد و ۱۸ درصد در مقطع دکترا مشغول به تحصیل بوده‌اند.
می‌توانید برخی از یافته‌های این طرح را در مورد وضعیت دینی در دانشگاه‌ها ارائه نمایید.
در مجموع بررسی یافته‌های طرح، وضعیت روشن و امیدوارکننده‌ای را در بسیاری از شاخص‌های دینی نشان می‌دهد. در مورد ارتباط عاطفی با خداوند که در سنجه‌های دینداری از آن به تجربه دینی یا دینداری عاطفی اطلاق می‌شود وضعیت امیدوار کننده است. به عنوان مثال ۶۵ درصد دانشجویان گفته‌اند به میزان زیاد احساس می‌کنند دعا و خواسته‌شان از سمت خدا شنیده می‌شود و ۲۵ درصد نیز گفته‌اند برخی اوقات این احساس را دارند. ۷۳ درصد پاسخگویان گفته‌اند به میزان زیادی خدا را در زندگی روزمره‌شان احساس می‌کنند و ۱۹ درصد نیز تا حدودی این احساس را دارند. حدود ۸۰ درصد گفته‌اند به میزان زیادی از خداوند درخواست کمک می‌کنند و حدود ۱۵ درصد نیز گاهی اوقات از خدا درخواست کمک می‌کنند. حدود ۷۳ درصد دانشجویان گفته‌اند به میزان زیاد در انجام کار‌ها به خدا توکل می‌کنند و حدود ۱۹ درصد نیز گاهی اوقات توکل می‌کنند. در مجموع نمره دینداری عاطفی دانشجویان از ۱۰۰ برابر با ۷۵ است که وضعیت خوبی را نشان می‌دهد.
در حوزه انجام مناسک دینی ۴۲ درصد پاسخگویان همیشه یا اکثر اوقات نماز صبح می‌خوانند و ۱۴ درصد نیز برخی اوقات نماز صبح می‌خوانند. در نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا حدود ۶۲ درصد پاسخگویان اعلام کرده‌اند که همیشه و اکثر اوقات نماز می‌خوانند و حدود ۱۱ درصد نیز گاهی اوقات نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا را می‌خوانند. حدود ۵۵ درصد پاسخگویان اعلام کرده‌اند در ماه رمضان همیشه یا اکثر روز‌ها را روزه می‌گیرند.
در حوزه پرهیز از محرمات نیز وضعیت نسبتاً مناسب است به عنوان مثال حدود ۵۷ درصد دانشجویان گفته‌اند بر سر سفره‌ای که مشروب باشد نمی‌نشینند و حدود ۲۰ درصد نیز در این زمینه مردد بوده‌اند. حدود ۲۳ درصد نیز مشکلی با نشستن بر سر سفره‌ای که مشروب باشد ندارند. در حوزه پرهیز از محرمات در شاخص گوش دادن به موسیقی وضعیت استثناست چرا که ۷۰ درصد دانشجویان گفته‌اند به آهنگ‌های مورد علاقه‌ام گوش می‌دهم فرقی ندارد که خواننده زن باشد یا مرد. در مجموع شاخص اهتمام به احکام شریعت از ۱۰۰ برابر با ۵۸ است که وضعیت نسبتاً مناسبی را نشان می‌دهد. دانشجویان دختر، دانشجویانی که سن بیشتری دارند و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی بیشتر از بقیه به رعایت احکام شریعت تقید دارند.
در حوزه اهتمام به حفظ ارزش‌ها و حدود الهی و دفاع از آنکه از آن به شاخص غیرت دینی تعبیر می‌-شود نیز وضعیت کاملاً مناسب است به عنوان مثال حدود ۷۴ درصد دانشجویان گفته‌اند به دین خود می‌-بالم و به آن افتخار می‌کنم. ۷۴ درصد گفته‌اند در قبال توهین به پیامبران الهی واکنش نشان می‌دهم. در مجموع میانگین شاخص غیرت دینی عدد ۷۳ از ۱۰۰ را نشان می‌دهد که در مجموع وضعیت مناسبی است. در شاخص مودت نسبت به معصومین حدود ۷۷ درصد معتقد بودند توسل به ائمه معصومین باعث کارگشایی در کار‌ها می‌شود.
آیا در حوزه انس دانشجویان با قرآن نیز یافته‌ای دارید؟
بله اتفاقا در همین طرح سبک زندگی دانشجویان، این شاخص مورد بررسی قرار گرفت. در مورد میزان قرآن خواندن دانشجویان در هفته قبل از اجرای طرح سؤال شد که ۳۱ درصد پاسخگویان گفته‌اند کمتر از یک ساعت در هفته گذشته قرآن خوانده‌اند. حدود ۲۰ درصد نیز اعلام کرده‌اند بیشتر از یک ساعت در هفته گذشته قرآن خوانده‌اند. حدود ۳۹ درصد نیز قرآن نخوانده بودند. میانگین خواندن قرآن در هفته ۵۸ دقیقه بوده است. بر اساس نتایج طرح دختران دانشجو بیشتر از پسران قرآن خوانده بودند. از دانشجویانی که قرآن می‌خواندند پرسیده شد به چه صورتی قرآن می‌خوانند که ۹۹ درصد دانشجویانی که قرآن خوانده‌اند روخوانی قران داشته‌اند. حدود ۸۰ درصد علاوه بر روخوانی ترجمه آیات را نیز خوانده‌اند. ۳۳ درصد در معانی آیات تدبر کرده‌اند و ۱۲ درصد نیز به تفاسیر مراجعه کرده‌اند.