اولین کرسی آزاداندیشی با موضوع «حجاب؛ اولویتها و اقتضاعات فرهنگی جامعه شامگاه چهارشنبه ششم خرداد 1394 در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی ایسپا در حاشیه این نشست رییس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) نیز طی سخنانی وضعیت فرهنگی و اجتماعی کشور را مورد تحلیل و بررسی قرار داد. محمد آقاسی رئیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در کرسی آزاداندیشی با موضوع حجاب، توجه به واقعیت های اجتماعی را در زمینه مسائل مربوط به آسیب های اجتماعی دارای اهمیت دانست و گفت: متاسفانه ما از واقعیت اجتماعی گریزان و هراسان هستیم و نمی خواهیم با آن روبرو شویم و بیشتر آنچه در اطراف خویش و یا نزدیکان می بینیم به عنوان واقعیت اجتماعی تلقی، و گزارش کرده و گاه متاسفانه با همین دیدگاه جزیی در سطح کلان به برنامه ریزی و اجرا دست می زنیم.
وی با تاکید بر عدم ورود به حوزه فقه توسط وی در این نشست و ارائه برخی مطالعات اجتماعی در این حوزه اضافه نمود که برای فهم واقعیت اجتماعی به طور معمول از روش های کمی یا کیفی استفاده می کنیم، و نظرسنجی را یکی از روش های مرسوم کمی در کشور برای فهم واقعیت اجتماعی معرفی کرد. وی ادامه داد: طی فرایند نظرسنجی یک تصویر از حال جامعه گرفته می شود و این بدان معنا نیست که جامعه به معنای خاص کلمه دچار چه وضعیتی است بلکه نشان از وضعیت فعلی دارد. لذا اگر گفته می شود که نگاه مردم نسبت به پوشش دچار تغییر است به معنای نفی دینداری مردم ایران و یا عدم اهتمام آنان به پوشش یا عفاف نیست، بلکه مبین تغییراتی است که در جامعه به وجود آمده است. لذا ضروری است که تحقیقاتی در زمینه علل این تغییرات صورت پذیرد.
آقاسی در ادامه گفت در صورتی که بتوان مطالعات را به صورت روندی ادامه داد، می توان به دلایل تغییرات نگرش به موضوعات مختلف نیز در تحقیقات پسینی دست یافت. وی همچنین واقعیت اجتماعی را دارای دو بعد ذهنی و عینی دانست و افزود که رفتاراجتماعی بعد عینی واقعیت را تشکیل می دهد اما نگرش به موضوعات بعد ذهنی واقعیت را در پی دارد. او به عنوان نمونه به مطالعات این مرکز در خصوص سبک زندگی دانشجویان پرداخت و افزود: بر اساس مطالعات انجام شده بیشترین اهتمام برای کارگشایی بی منت در اقشار گوناگون از نظر بعد ذهنی مربوط به اعضای خانواده و کم ترین اهتمام برای مردم جهان است. که این امر نشان از گرم بودن روابط درون¬گروهی، خانوادگی و شخصی در ایران دارد. وی در ادامه افزود مطابق نگرش دانشجویان جامعه به جهت رعایت فضایل اخلاقی وضعیت خوبی ندارد و این قشر معتقدند رذائل اخلاقی در جامعه زیاد شده است که اگر در این زمینه فعالیت جدی صورت نگیرد، ممکن است این نگرش در آینده عامل گسترش رذائل اخلاقی در جامعه گردد.
او در ادامه افزود که طی چهار دهه گذشته در ایران، پیمایش های مختلفی صورت گرفته است که در برخی از آنان پیرامون حجاب و پوشش سوالاتی مطرح شده و البته متاسفانه این پیمایش ها به طور معمول سنجه، گویه و سوال مشترک و استاندارد نداشته و شاهد پراکندگی در این حوزه هستیم. به عنوان نمونه در پیمایش سال 1353 مرحوم علی اسدی، این گونه گزارش شده است که 75 درصد مردم تمایل به محجبه بودن همسر خود داشته اند. همین طور در سال 1374 و در پژوهش ملی آقای طالبی با جامعه آماری متفاوت، 36 درصد دانشجویان دختر چادر را به عنوان پوشش خود می پسندیدند و 51/8 درصد عنوان نموده اند که تمایل به استفاده از مانتو و چادر دارند.
آقاسی با بیان اینکه بیش از 40 مورد آسیب اجتماعی را در سال 1393 از مردم پرسش گردید و یکی از آنها نگرش نسبت به شیوع بدحجابی بود، افزود: بیشترین شهری که قائل به احساس بد حجابی بودند به ترتیب تهران، اصفهان و فارس و کمترین احساس بد حجابی مربوط به شهرهای خراسان شمالی، یزد و اردبیل می باشد. همچنین مطالعات روندی پیرامون پوشش و حجاب در ایسپا و نیز برخی پژوهش های مشابه مثل شاخص های فرهنگ عمومی کل کشور حاکی از آن است که در ابعاد ذهنی و عینی واقعیت پوشش جامعه ایرانی طی یک دهه اخیر تا بیست درصد تغییر قابل مشاهده است.
وی افزود: به عنوان نمونه مردم شهر تهران معتقدند که بیشتر حجاب مانتو، شال و شلوار در این شهر رواج دارد. او با اشاره به تفاوت نگرش جنوب شهر تهران و مناطق شمالی آن در زمینه پوشش و حجاب گفت: شکاف های اجتماعی در جامعه ایران رو به افزایش است و این شکاف حوزه های مختلف قابل مشاهده است. لذا بر مدیران، سیاستگذران و فعالان فرهنگی و اجتماعی است که در این زمینه فعالیت جدی داشته باشند.
وی در پایان ادامه داد: که به مباحثی چون فروپاشی اخلاقی یا اجتماعی در حال حاضر جامعه ایرانی اعتقاد ندارم، اما معتقدم که تغییر در زمینه پوشش به ویژه طی یک دهه گذشته به طور جدی قابل ملاحظه است و ادامه این روند، با توجه به سرعت بالای تغییرات در جامعه ایرانی و گسترش کاتالیزورهایی چون فضای مجازی و شبکه های نوین اجتماعی در آن، جامعه را در آینده نه چندان دور، دچار مشکلات افزون تری خواهد نمود.
در این نشست که به همت "مؤسسه فرهنگی آموزشی خانه خورشید" و همکاری "معاونت فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم"، "مرکز تخصصی خدمات فرهنگی 313" و "ماهنامه نور دهم" برپا گردید حجت الاسلام والمسلمین محمد رضا زائری و حجت الاسلام والمسلمین مرتضی وافی نیز از منظر دینی و فقهی به بحث پیرامون حجاب پرداختند. همچنین در ادامه این جلسه که تا اذان مغرب به طول انجامید، تعدادی از طلاب، فضلا و حاضران در نشست، نظرات خود در این زمینه را ارائه کردند.